Günümüz dünyasının en dinamik, ve teknolojik gelişmelerden en hızlı etkilenen alanlarından biri dijital pazarlamadır. Dolayısıyla güncellemeler ve yeniliklere hakim olarak “ilk kullanan” konumunda olmak, pazarlamacıları ve markaları öne çıkaracak olmazsa olmazlardan biri denilebilir. Son birkaç aydır gündemden düşmeyen ‘metaverse’ kavramı da, yıllar önce yalnız bilim kurgu filmlerinde görebileceğimiz sahnelerken, günümüzde hayatımızın parçası haline gelmeye başladı bile.
Öncelikle, meteverse’nin doğru tanımını yapmakta fayda var. Matthew Ball'un mükemmel makalesinde açıkladığı gibi, ‘metaverse’; kalıcı, gerçek zamanlı, sonsuz, birlikte çalışabilir ve kendi kendini sürdürülebilir bir evrendir.
Bloomberg ile Newzoo, IDC, PWC, Statista ve Two Circles verilerine dayanarak yapılan analiz sonucu, metaverse pazarı 2020'de 478,7 milyar dolara kıyasla 2024'te 783,3 milyar dolara ulaşabilir. Video oyunu yapımcıları, mevcut oyunları sosyal ağlara daha çok benzeyen 3D çevrimiçi dünyalara yükseltmeye devam ettikçe, pazar fırsatları konserler ve spor etkinlikleri gibi canlı eğlenceleri kapsayacak şekilde genişleyebilir ve toplam metaverse pazar büyüklüğü, yalnızca oyun yazılımı, hizmetleri ve reklam gelirinin 2,7 katına ulaşabilir.
Dolayısıyla metaverse için, markalar, pazarlamacılar ve reklamcılar adına konuya bir an önce dahil olunması gereken bir alan diyebiliriz. Metaverse kavramını ve geniş alanlarını SEM’in dijital pazarlama ekibinden Yağmur Tuğçe Kaya pazarlamacılara ışık tutabilecek yorumlarıyla ele aldı
Metaverse’teki temel teknolojiler
Metaverse bizleri dijital deneyimlerimizi kontrol edebileceğimiz ve onlara daha esnek bir ortamda erişebileceğimiz dünyalar hayal etmeye davet ediyor. Fakat henüz gelişiminin ilk aşamalarında ve bu süreçte kullanılan 3 temel teknoloji bulunuyor;
Blokzincir
Blokzincir, işlemleri merkezi olmayan, verileri halka açık bir veritabanında kalıcı olarak kaydeden ve kripto paraların da altında yatan teknolojidir . Örneğin, bir miktar bitcoin satın aldığınızda, bu işlem bitcoin blok zincirine kaydedilir.
Bir blok zincirindeki sanat eseri ve müzik gibi öğeler, değiştirilemez belirteçlerdir (NFT). Benzersiz ve değiştirilemez varlıklardır.
Yapay Zekâ (AI)
Yapay zekâ (AI), insan zekâsı süreçlerinin makineler, özellikle bilgisayar sistemleri tarafından simülasyonudur. Yapay zekânın özel uygulamaları arasında doğal dil işleme, konuşma tanıma, eş zamanlı konum ve haritalama teknolojileri yer alır.
Extended Reality
Extended Reality veya XR, temelde mevcut gerçekliğimize akıllı gözlükler aracılığıyla sanal dünyalara adım atarak 3 boyutlu avatarlarla etkileşim kurabilmemizi sağlayan bir araçtır.
Pazarlamacılar için Metaverse
Reklamcılık ve pazarlama bağlamında metaverse, kullanıcıların zaman geçirebilecekleri 3 boyutlu ve sanal bir alan olarak tanımlanabilir ve markayla ilgili içerik ve satış yaratma amacıyla kullanılabilir. Bu bağlamda metaverse kavramını iki şekilde değerlendirmek gerekebilir.
Birincisi, metaverse, tıpkı mobil uygulamalar, banner reklamlar, web sitesi ve sosyal medya varlıkları gibi ek bir pazarlama kanalıdır. İkincisi, hikaye anlatımı için yeni bir ortam olarak görülebilir. Google, Facebook, Twitter, LinkedIn gibi sosyal medya uygulamalarında açılan reklamların yanı sıra, marka hikayesini anlatan sürükleyici reklam deneyimleri sunabilir.
Metaverse fikrine yatırım yapan pazar liderlerinden biri olan Mark Zuckerberg, metaverse’ün tek bir şirket tarafından oluşturulamayacağını söylüyor. Zuckerberg’e göre bu yolculuktaki rolleri, metaverse kavramını hayata geçirmek için temel teknolojiler ile sosyal platformların gelişimini hızlandırarak bu teknolojileri sosyal medya uygulamaları aracılığıyla geliştirmek. Böylelikle, metaverse yaklaşımının bugün var olan her şeyden daha iyi sosyal deneyimler sağlayabileceğine inandıklarını söylüyor. Örneğin, tıpkı bugünlerde saatlerce vakit geçirdiğimiz sosyal medya uygulamalarının popülerlik kazandığı ilk günlerden bu zamana, reklam modelleri ile marka hikayesini yansıtmanın yollarının artması gibi, benzer şekilde metaverse kavramının da zaman içinde gelişmesi bekleniyor.
Metaverse’e adım atan markalardan örnekler
Tüketicilerin beklentilerini anlayarak deneyimlerini kişiselleştirmenin markalar için ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Bu noktada metaverse’ün de kişiselleştirme ve daha iyi deneyimler sunma noktasında önemli bir alana sahip olacağı aşikar. Şimdiye dek bu doğrultuda adım atan iki markanın yaptığı işbirliği örneklerine bakalım;
1. Sanal moda ürünlerinden oyun içi aksesuarlara kadar, insanlar sanal eşyalar için ciddi boyutta harcamalar yapıyorlar. Oyunlar ve sosyal uygulamalar daha fazla yaratıcılığı ve tasarım çeşitliliğini desteklediğinden, insanlar gerçek dünyada olduğu gibi karakterlerini ve değerlerini göstermeye yardımcı olan sanal öğeler için para ödüyorlar.
Buna en büyük örneklerden biri olarak, lüks moda markası Balenciaga'nın Fortnite ile birlikte yaptığı, oyuncuların gerçek Balenciaga parçalarından ilham alan dijital kıyafetleri gerçek bir Balenciaga butiğinin sanal versiyonunda ve oyunun mağazasında satın alabilecekleri işbirliğini verebiliriz.
2. İnsanlar ilgi alanlarını sergilemek amacıyla koleksiyon oluşturmayı seviyorlar ve bu ilgilere karşılık verebilmek için metaverse kullanılabilir. Bunun en iyi örneği, Alessandro Michele'in kreatif direktörlüğü altında 100. yılını kutlayan Gucci’nin, Roblox tarafından sağlanan Gucci Garden deneyimi diyebiliriz. Burada koleksiyoncu odası adı verilen ve kullanıcıların sanal alanda sınırlı sayıda ürün satın almalarına olanak tanınan bir deneyim sunuldu. En ilginç tarafı ise, bu etkileyici deneyim içerisinde sınırlı sürede satışa sunulan arı işlemeli bir Gucci Dionysus çantası, gerçek perakende fiyatı olan 3400 dolardan 715 dolar daha yüksek değere satıldı. Dolayısıyla yalnızca “sahiplik” için tamamen dijital bir varlığı satın alma isteği tüketiciler için ağır basıyor diyebiliriz ki bu da metaverse içindeki fırsatlardan biri. Üstelik çanta bir NFT de değil, yani yalnızca Roblox evreninde bulunan dijital bir varlık. Roblox evreni dışında hiçbir değeri, kullanılabilirliği ve aktarımı söz konusu değil.
Bu iki örnek de metaverse’nin tam bir karşılığı olmamakla birlikte birer parçası olabilirler. Belki de gerçek bir versiyonunu deneyimlememiz on yıllar alabilir fakat önceki satırlarda da belirttiğim gibi, metaverse hala inşa edilmeye devam ediliyor ve bu örnekler de on yıllar sonra içinde olabileceğimiz metaverse’nin küçük yansımaları diyebiliriz.
Artık bilginin doğrusal değil, geometrik arttığı ve genel fotoğrafa bakabilmenin önemli olduğu bir dünyada yaşıyoruz.
SEM’in önerisi; bağlam fark etmeksizin gelişmeleri takip etmek hatta önlerinde yer almak, markaların ihtiyaçlarını anlamak ve ona odaklanarak verinin gücüne inanmak! Gelişmeler her ne olursa olsun pazarlamacıların atması gereken en önemli adım güncel kalmak ve bu konuda işbirliklerine açık olmak.