Kendisine aşık olanlara karşılık vermeyen güzel peri kızı Ekho, bir gün ismi Narkissos olan çok yakışıklı bir avcı ile karşılaşır ve aşık olur. Ancak Narkissos bu aşka karşılık vermez. Ekho kara sevda içinde ölür. Bu duruma çok kızan Tanrılar, Narkissos'u cezalandırmaya karar verir. Bir gün ava çıkan Narkissos susamış ve bitkin bir şekilde bir nehir kenarına gelir. Buradan su içmek için eğildiğinde, sudan yansıyan güzelliğini görür. O da daha önce fark edemediği bu güzellik karşısında adeta büyülenir ve kendine aşık olur. Aşkından ne su içebilir, ne de yemek yiyebilir, tıpkı Ekho gibi Narkissos da günden güne erimeye başlar ve nehir kenarında kendini seyrederek ölür. Öldükten sonra da vücudu nergis çiçeklerine dönüşür. İşte narsisizm kelimesi bu mitolojik hikayeden gelmektedir.
Narsisizmin en önemli özelliği bencilliğin abartılı bir biçimde öne çıkarılması ve başkalarına duyulan ilginin azalmasıdır. Bilimsel olarak incelendiğinde narsisizmin bir hastalık olarak incelenmesinin yanında, normal narsisizmden de bahsedildiği görülmektedir. Her insan bir dereceye kadar kendine aşıktır ve bu konuda, diğerlerinin kendisine hak vermesini bekler. Narsist kişiler dünyanın kendi çevresinde döndüğüne inanır ve kişisel özelliklerini abartarak anlatırlar ve çevrelerindeki insanların buna inanması için yoğun çaba harcarlar. Kendilerinin yetenekli, akıllı olduğu bu nedenle de çevresindeki insanların ona özel bir ilgi göstermeleri gerektiğine inanırlar.
Değişen yaşam tarzının getirdiği bencillik olgusu da yeni bir liderlik tipini son dönemlerde tartışmaya açtı. NARSİSTİK LİDERLİK... Yazının başında anlatılanlara göre Otokratik Liderlik tarzını anımsatsa da bu liderlik tipinde farklılıklar var. Yani durum biraz daha vahim... Bu liderlik tarzı, kişinin güç ihtiyacı, başkalarından gelen hayranlık ve onaylar tarafından yönlendirildiğinde çalışanlar ve yönetilen iş için yıkıcı sonuçlar doğurabiliyor. Bununla birlikte, sağlıklı narsisistik davranış da yönetimde bir avantaja da dönüştürülebilir. Fakat dikkat! Bu avantaj çok hassas konularda geçerli.
Peki narsistik liderler hangi özelliklere sahipler?
1. Belli Bir Vizyon İle Yönetme
İlk olarak olumlu bir özellik ile başlayalım. Bu tip liderler insanların inandıkları bir vizyona sahip olmasını önemser. Büyük resmi görebilir ya da henüz gerçekleşmemiş olayları öngörebilirler ve bu olmamış olayları yaratmaya çalışırlar (tabi olmamış olayları yaratmaya çalışmak kimi zaman sevimsiz olayların çıkmasına neden olabiliyor!).
2. Kendilerine Hayran Olunmasını İsterler
Narsisistik liderler takdir edilmek için can atar. Genellikle çok sayıda takipçiye sahip olma eğilimindedirler. Özellikle son dönemde çok sayıda özçekim yapan ve bunları sosyal medya hesaplarından paylaşan yöneticilerin narsist ruhsal bozukluğa sahip olduğu tartışılıyor. Narsisistler takipçileri cezbetmek için çoğu zaman gelişmiş sözel becerilerini kullanır ve genellikle çok yetenekli konuşmacılardır. Narsist bir liderde karizmatik özellikler çok yoğundur.
3. Eleştiri Kabul Etmezler
Narsisistler genellikle hassas kişilerdir ve bu da narsisistik liderleri sert eleştirilere karşı oldukça hassas yapar. Eleştirileri yapıcı bir şekilde alamaz, olumsuz görüşleri kabul etmezler ve bu tip eleştirileri yapan kişilere hemen cephe alırlar. Eğer narsist bir patronun çalışanıysanız aman dikkat! Kovulmaya kadar yolu var.
4. Kötü Dinleyicidirler
Narsist bir lider iyi bir dinleyici değildir, bu yüzden can sıkıcı bir sorun hakkında onlarla konuşmayın. Dinlemedeki bu ilgisizlik, muhtemelen eleştirileri kabul etmemelerini sağlayan bir savunma mekanizması olarak gelişmiştir. Narsisistik liderler ayrıca astların bir işe katkıda bulunacak fazla bir şeyin olmadığını ve görüşlerinin ciddiye alınmasına gerek olmadığını düşünür.
5. İlişkiler
Hem olumlu hem de olumsuz özellikleri açısından inceleyebiliriz. Sağlıklı narsisistik davranış, başkalarının kaygılarına duyarlıdır ve kişilerin düşünce ve fikirlerine değer verir. Öte yandan, yıkıcı narsisistik davranış sergileyen liderler, pişmanlık duymaksızın başkalarını fikirleri yüzünden aşağılamaktan tereddüt etmeyebilir.
6. Tutarlılık
Lider eğer sağlıklı bir narsisizm seviyesine sahipse tutarlı bir yol izleyebilme yeteneği ile genellikle planlıdır. Narsisizm yıkıcı hale geldiğinde, hiçbir değeri olmayan, kararsız ve yönünü sıkça değiştiren bir lidere merhaba diyin!
7. Kendi İmparatorluğunu Kurma
Narsisistik lider var olduğu yerde kendi imparatorluğunu yaratmak ister. Bu nedenle etkinlik alanlarını genişletmeye, yetkin olmayan insanları işe almaya veya örgüt içindeki yetkilerini artırmaya çalışırlar. Narsistik bir girişimci, bir şirketin TEK TABANCASI (?!?) olmak için ne gerekiyorsa yapar. Yani terfiymiş, kariyermiş, bunları aklınızdan çıkarın...
8. Empati Yoksunluğu
Başkarından empati yapmalarını istemelerine rağmen; narsistlerin kendileri empatik insanlar değildir. Fakat bu empati eksikliği yönetimde kaos ve kriz zamanlarında avantajlı olabilir.
9. Rekabetçi
Zafer arayışlarında acımasızdırlar. Oyunları ciddiye alırlar ve onları güç ve hayatta kalma becerileri testi olarak görürler. Birçok narsisist kazanmak için ne gerekiyorsa yapmaya hazırdır.
10. Mentörlük Yapamazlar
Narsisistik bir liderin empati yeteneği olmadığı için bir başkasına rehberlik etmesi veya akıl hocalığı yapması çok zordur. Bunun yerine bireylere talimat verirler.