Christopher Nolan'ın yönettiği Christian Bale ve Hugh Jackman'ın başrolleri paylaştığı Prestige filmini izlemeyeniz azdır sanırım. Sihirbazlığın müthiş bir kurgu ve sürükleyicilikle anlatıldığı filmde, gerçek dünyanın ardında yer alan algılara sık sık yer verilir. Hem başlıkta hemde yazının başında yer alan videoda da söylenilen siz sırrı bilmek değil kandırılmak istiyorsunuz sözü günlük hayatın karmaşasında kaybolmuş, yorulmuş, düşünmeye vakit bulamayan bireyin, zihninde yankı bulan algıların hangi değerler üzerine inşa edilmiş olduğunu özetleyen ve açıkça gösteren bir cümle.
Ürün değil algı satın alıyoruz.
Coca Cola'yı ele alalım. Yukarıdaki görselde de görebileceğiniz gibi, 40 yıldır tek bir noktaya atış yapıyor Coca Cola. Prima'nın Türkiye pazarına girdiğinde yaptığı gibi. Coca Cola'ya geçmeden önce biraz Prima'dan bahsedelim. Bebek bezi kavramına çok uzak olabilirsiniz ancak Prima deyince aklınıza ne geliyor diye sorsam, eminim ki %90 oranında cevap emicilik olacaktır. Peki bu algı doğal bir sürecin sonucunda oluşan bir ürün mü yoksa planlı bir çalışma ve stratejinin bir ürünü mü ? Elbette planlı bir çalışma ve stratejinin bir ürünü. Ardarda 5 yıl hedeflediği karlılık oranını tutturamayan Prima, tam Türkiye pazarından çekilecekti ki, 5 yıldır reklamlarında aynı noktaya yaptığı atış, onlara 6. yılın sonunda hedefledikleri karı getirdi ve Türkiye pazarında kaldılar. Abartısız her reklamında, emiciliğe vurgu yapan Prima, bugün çocuk bezi denildiğinde akla gelen ilk marka.
Coca Cola kola değil mutluluk satıyor.
Gelelim Coca Cola'ya. Peki Coca Cola size onu tercih etmeniz durumunda ne vadediyor ? Her reklamında oradan oraya neşeyle koşan, her görselinde Coca Cola içmekten zevkten dört köşe olmuş insanlar görüyoruz. Günün koşuşturmacasında gülmeyi, mutlu olmayı unutan 21. yüzyıl insanına eğer onu tercih ederseniz mutlu edeceğini vadediyor Coca Cola. Gerçekte mutluluğu değil belki ama mutluluk algısını satıyor Coca Cola.
Peki ya Pepsi ne vadediyor ? Pepsi denilince aklınıza ne geliyor ben söyleyeyim: bedava kontör, dakika, sms. Pepsi pazardan pay kapmak amacıyla Coca Cola'dan farklı bir strateji izlemiş olabilir ancak bu basit pazarlamanın ona pazardan büyük bir pay getirdiğini söylemek zor.
Mutlaka duymuş olduğunuz düşündüğüm bir şehir efsanesi örnek vererek kola bahsini kapatmak istiyorum. Bir test grubunun üzerinde yapılan deneyde, önce deneklerin gözleri kapatılır ve gelişigüzel bir şekilde deneklere Pepsi ve Coca Cola tattırırılır. Deneyin ilk bölümünün sonunda deneklerin büyük bir bölümü Pepsi'yi tercih ettiğini söyler. Ancak aynı deney, deneklerin gözleri açık bir şekilde yapıldığında ise deneye katılanların büyük bir çoğunluğunun Coca Cola'yı tercih ettiği görülür. Bu durumun oluşmasında Pepsi'nin daha şekerli yapısından dolayı ilk tadışta damağa daha hoş gelmesi yatsa da, Coca Cola'nın yıllardır, düzenli olarak, aynı noktaya yaptığı atış ve insanların zihinlerinde oluşturduğu algının, deneyin sonucunun Coca Cola'yla bitmesini doğurur.
httpv://www.youtube.com/watch?v=AEbKTqved3Q
Algı demişken, tüketicileri bu noktadan vurmayı hedefleyen Regal'i atlamak olmaz. Yıllarca reklamlarında, bakın daha ucuza daha iyisi varken, neden hala pahalı ve daha kötü özelliklere sahip markayı seçiyorsunuz diyen, seçmeyen kullanıcıyı cezalandıran Regal bu politikasıyla başarılı oldu mu, hayır. Hedef kitle olarak düşük ve orta gelire sahip tüketici kitlesini hedefleyen Regal'in, bu kitlenin Türkiye nüfusuna oranınını göz önüne aldığımızda, başarılı olmasını beklerken, bu denli başarısız olması bence uygulanan yanlış reklam politikası ve yanlış temeller üzerine kurulmaya çalışan algıdan kaynaklanıyor.
Günün koşuşturmacasında gökyüzüne bakmayı, bırakın hayal kurmayı düşünmeyi unutan 21. yüzyıl insanına, ihtiyaç duyduğu mutluluğu Coca Cola'a, tutkuyu Harley Davidson, ölümsüzlüğü Playstation'la Sony, güveni Volvo, devrimsel ürünleri Apple, teknolojiyi Samsung satıyor. Geriye sadece insanların bunları satın alması kalıyor.