Türkiye, önemli markalara ev sahipliği yapan bir ülke. Öne çıkan Türk markaları arasında dünyanın en büyük üçüncü bisküvi üreticisi ve dünyanın en büyük yedinci beyaz eşya üreticisi yer alıyor. Bununla birlikte dünyanın fındık ihtiyacının %60'sından fazlası Türkiye tarafından sağlanıyor. Ayrıca Türkiye, dünyanın en çok tekstil ürünü ve mücevher ihraç eden 10 ülkesi arasında yer alıyor.
Tüm bunlarla birlikteTürkiye, yaklaşık olarak 80 milyonluk nüfusu ve 857 milyar dolarlık gayrisafi yurt içi hasılası ile dünyanın en büyük 17. ekonomisi konumunda bulunuyor. Geçtiğimiz 10 yıl içerisinde, ülkenin gayrisafi yurt içi hasılası yılda ortalama olarak %5 oranında arttı. Sadece bu yılın ilk yarısında ise gayrisafi yurt içi hasıla, %5'ten daha fazla arttı ve bu artış, Türkiye'yi G-20'deki en hızlı büyüyen ekonomilerden biri haline getirdi.
Dinamik popülasyonu ve şirketler için düşük maliyetler, Türkiye'nin özellikle yiyecek ve içecek, ev ve kişisel bakım ürünleri, dayanıklı tüketim malları ve tekstil endüstrisinde önemli markalara sahip bir ülke olmasına yardımcı oldu. Hatta çeşitli Türk şirketleri, özellikle son yıllarda yaptıkları atılımlarla birden çok ülkede söz sahibi olmayı başardılar. Bu Türk şirketlerinin yurt dışında başarılı olmasında üç nitelik önemli rol oynadı.
1. Girişimci Ruh ve Mülkiyet Zihniyeti
Türkiye'deki büyük şirketlerin çoğu, hırslı bir kurucunun önderlik ettiği bir aile şirketi olarak ortaya çıktı ve bu kurucunun girişimci dürtüsü, şirketin büyümesinde anahtar bir role sahip oldu. Uluslararası ölçekte faaliyet gösteren Türkiye merkezli en büyük 13 şirketin her biri, tamamen ya da kısmen bir ailenin mülkiyetinde bulunuyor. Başarılı Türk şirketlerinde mülkiyet zihniyetiyle hareket eden hissedarlar şirketin vizyonunu formüle ediyor, büyüme isteğini tanımlıyor ve gündemi belirliyorlar.
2. Büyüme Fırsatlarını Yakalamak İçin Hızlı Karar Verme
Yeni gelişen pazarlarda büyüyen şirketler, gelişmiş pazarlardaki emsallerine göre daha hızlı bir şekilde büyümeye meyillidirler ve daha fazla bir risk toleransına sahiptirler. Türk şirketleri küçük ve tedbirli adımlar atmak yerine, hızlı bir başlagıç yapıyorlar ve başlangıçta karşılarına çıkan engellere karşı dirençli ve ısrarcı olmayı öğreniyorlar.
Örneğin, d.ream olarak da bilinen Doğuş Restaurant Entertainment and Management sadece 5 yıl önce kurulan bir Türk şirketi ve şimdiden ABD, Avrupa, Asya, Orta Doğu ve Uzakdoğu'da faaliyet gösteriyor. Şirketin kendisinin oluşturduğu ya da zamanla bünyesine kattığı 51 farklı restoran markası ve toplamda 180 tane restoranı bulunuyor.
Türkiye en büyük perakendecisi olan BİM de uluslararası faaliyetlerini hızlı bir şekilde genişletti. BİM, ilk yurt dışı atılımını Fas'ta gerçekleştirdi ve 2009 yılında Fas'ın yoğun nüfusa sahip olan şehirlerinde ilk mağazalarını hizmete açtı. Şirket doğrudan Türk yapımı ürünleri Fas'a getirmek yerine, Fas'ın yerel kültürünü, damak zevkini ve tüketici davranışlarını anlamaya çalıştı ve daha sonrasında kendi özel markalı ürünlerini üretmek için yerel tedarikçilerle anlaştı. Şu anda BİM'in Fas'ta 300'den fazla mağazası bulunuyor. Ayrıca şirket, 2013 yılında Mısır'a açıldı ve bu ülkede şimdiye kadar 200'den fazla mağaza açtı.
3. Karmaşıklık Yönetme Yeteneği
Türk şirketleri, piyasa sinyallerine hızlı bir şekilde tepki verebiliyorlar ve pazardaki karmaşıklığı yönetebiliyorlar. Hızlı adaptasyon, inovatif problem çözümü, yalın karar verme ve çevik organizasyon; ithal edilen ürünlerle rekabet etmek zorunda olan Türk şirketlerinin, bu rekabette ayakta kalmasını sağlayan en önemli unsurlar.
Arçelik'in, Türkiye'nin lider beyaz eşya üreticisi ve Avrupa'nın en büyük dayanıklı tüketim ürünleri üreticilerinden biri olmasına yardımcı olan özelliklerin başında "karmaşıklık yönetimi yeteneği" geliyor. Hızlı bir şekilde yeni pazarlara giriş yapan markanın toplam gelirinin yaklaşık olarak %60'ını yurt dışı gelirleri oluşturuyor. Şirketin gelişmiş teknolojilere yaptığı yatırımlar, dünya çapında yetenekleri bünyesine katması ve tüketici ihtiyaçları üzerine devamlı odaklanması; karmaşıklık yönetimi yeteneğinin bu kadar iyi olmasında önemli bir rol oynuyor.
Global Türk Şirketleri Nasıl Gelişmeye Devam Edebilirler?
Türk şirketleri, büyümelerini hızlandırmak ve son derece rekabetçi olan yabancı pazarlarda varlığını sürdürebilmek için şu alanlarda sürekli olarak yeteneklerini geliştirmelidirler:
Performans Odaklı Kültürü Teşvik Etme: Türk şirketleri; yetenek çekiciliği, katılım ve müşteriyi elde tutma konusunda en iyi seviyeye gelmek istiyorlarsa arzuladıkları global kültürün ana elementlerini daha açık bir şekilde dile getirmeliler ve performans yönetimini güçlendirmeliler. Ayrıca uzun vadeli global amaçlar, şirketlerin sadece mevcut finansal performaslarına değil, organizasyonel sağlıklarına da dikkat etmelerini gerektirir. Bununla birlikte global olarak tutarlı çalışma yolları belirlemek de kritik bir öneme sahip.
Sayısallaştırma Aracılığıyla Sıçrama: Yeni teknolojiler, global tüketici endüstrisini dönüştürmeye devam ettiği sürece, şirketler sayısallaştırmanın getirdiği tehditler ve fırsatlar konusunda net bir anlayış geliştirmek zorundalar. Türk şirketleri, özellikle sayısallaştırmanın gelişmiş pazar rakiplerini geride bırakmalarına yardımcı olabilecek alanlarda, gelişmiş dijital ve analitik yeteneklerini geliştirme konusunda yatırım yapmalılar.
Bir İnovasyon Motoru Kurma: Bugüne kadar çok az sayıda Türk firması dünyanın birçok ülkesinde tanınan ve saygı duyulan güçlü markalar oluşturmayı başardı. Turkish Airlines ve Arçelik'in sahibi olduğu Beko, bu markalara örnek olarak gösterilebilir. Global markalar oluşturmak ve global arenada varlığını sürdürmek, sürekli olarak inovatif olmayı gerektirir. Şirketler, sürekli olarak en iyi fikirleri üretmek, önceliklendirmek ve geliştirmek için sistem ve kaynakların yanı sıra, orta ve uzun vadeli inovasyon amacı meydana getirmeliler.
Tasarım Odaklı Düşünme Zihniyeti Oluşturma: Tasarım odaklı düşünmeyi benimseyen şirketler; müşteri ihtiyaçlarını tam olarak anlamaya, organizasyona müşteri odaklı bir empati aşılamaya, görevler arası düşünsel süreçlere dahil olmaya, bir ürünü pazara çıkarmak için hızlı bir şekilde hareket etmeye ve onu müşteri geri bildirimlerine göre düzeltmeye çalışıyorlar. Şirketler, tasarım odaklı düşünme sayesinde müşteri memnuniyetini ve marka sadakatini artırabilir ve bunun sonucunda da daha fazla satış yapabilir ve daha fazla kar sağlayabilirler.
Türk şirketleri ülke sınırları dışına doğru genişlemeye çalışırken diğer şirketlerin uluslararasılaşma maceralarından bir şeyler öğrenebilirler. Global arenada başarıya ulaşmak için girişimci bir vizyon, hızlı karar alma ve karmaşıklık yönetimi yeteneği hayati öneme sahip niteliklerin başında geliyor. Ancak sadece bunlara sahip olmak, yurt dışındaki pazarlarda güçlü bir yer edinmek için yeterli değil. Türk şirketleri, uluslararası şirketler haline gelmek ve bu şekilde varlıklarını sürdürmek istiyorlarsa şirket kültürlerini ve yeteneklerini takviye etme konusunda büyük adımlar atmalılar.
Kaynak: https://www.mckinsey.com/industries/retail/our-insights/how-turkish-companies-can-become-global-successes