Sürücüsüz bir otomobil kaçınılmaz olarak bir kaza durumuyla karşılaşırsa nasıl karar verir? Aynı araç ölümcül bir kazaya sebep olursa sorumlusu kim olur?
Türkiye’de bir süredir taksicilerle yaşanan çatışmalar sebebiyle manşetleri süsleyen Uber yeni bir haberle gündemimize geldi. Uber’e ait bir sürücüsüz otomobil Arizona’da yolda ilerlerken karşıdan karşıya geçen bir kadına çarpıp ölümüne sebep oldu.
Sürücüsüz otomobiller başta ABD olmak üzere dünyanın pek çok yerinde uzun süredir test ediliyor ve bu zamana kadar tek tük kazaya karıştıkları oldu. Ancak ilk defa sürücüsüz araç bir insana çarparak ölümüne sebep oldu. Yaşanan kazanın ardından Uber tüm test araçlarını yollardan çekti ve olayla ilgili soruşturma başlatıldı.
Yapılan açıklamaya göre Uber’e ait Volvo XC90 SUV araç dört şeritli yolda yaklaşık 65 km/s hızla ilerlerken yoldan geçmekte olan bir yayaya çarptı. Kadın kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Her ne kadar sürücüsüz araç kazadan sorumlu gibi gözükse ve manşetlere taşınsa da gerçek öyle olmayabilir. Nitekim bölge Polis Şefi Sylvia Moir “Yayanın yola çıktığı noktayı dikkate alırsak bu araç sürücülü de sürücüsüz de olsa kazayı engellemek çok zordu. Uber aracının hatalı olduğuna emin değilim” şeklinde bir açıklama yaptı. Bu arada araçta herhangi bir kriz anında kontrolü ele almakla görevli bir mühendis de bulunuyordu ama belli ki öyle bir zamanı olmadı.
Şüphesiz soruşturma devam ediyor ve gerçekten kimin ne kadar hatalı olduğu yakında ortaya çıkacaktır. Kaybedilen hayatın önemi de tartışılmaz ve ciddi bir araştırmayla sorumlunun tespit edilmesi çok önemli. Ancak burada tekno pesimist bir yaklaşım belirleyip suçu, genel olarak teknolojiye atmamakta fayda var. Nitekim otonom araçlar bu zamana kadar birkaç kazaya karışmış olsa da, test aşamasında kat ettikleri milyonlarca kilometre göz önüne alındığında insandan çok daha iyi sürücü oldukları ortaya çıkıyor.
Sürücüsüz araçlar yollara çıkmaya hazır
Silikon Vadisi’nde yer alan pek çok dev teknoloji firması yanı sıra General Motors, Daimler-Benz, BMW, Volkswagen, Fiat Chrysler, Nissan, Toyota gibi buraya sığdıramayacağım nice otomobil firması sürücüsüz otomobil teknolojileri geliştiriyorlar ve pek çoğu da araçlarını yollarda test eder durumda. Öyle ki Alphabet Waymo’yla ABD’de, Nissan Easy Ride projesiyle Japonya’da yolcu bile taşıyorlar.
Hatta General Motors yasalarda düzenlemeler yapılıp onay çıkarsa önümüzdeki yıl, Daimler-Benz, BMW, Nissan gibi firmalar ise 2-3 içinde tamamen otonom taksi filolarının yollarda olabileceğini geçtiğimiz dönemde açıkladılar. Aslında teknoloji neredeyse hazır sayılır. Burada asıl mesele gerekli yasal düzenlemelerin yapılması, altyapının sağlanması ve etik bazı meselelere cevap bulunması olarak öne çıkıyor.
Kaza durumunda sorumlu kim?
Bugün test amacıyla sokaklarda ilerleyen araçlarda acil bir duruma müdahale edebilmek için direksiyon başında oturan görevli mühendisler de bulunuyor. Ama yakın gelecekte bu araçların direksiyonu, pedalları bile olmayacak. İhtimal düşük de olsa olası kazalarda sorumlu kim olacak? Araç sahibi mi? Aracı üreten firma mı? Teknoloji geliştiren ya da yazılımı yazan firma mı? Uber gibi servis sağlayan şirket mi?
Yine aracı kullanan yapay zeka bir çelişkiyle karşı karşıya kalırsa, mesela bir kaza durumunda araçtaki yolcular ya da yoldaki yayaların hayatı arasında bir seçim yapmak zorunda kalırsa, doğru kararı nasıl verecek? Bu noktada doğru karar nedir?
Teknoloji çok hızlı ilerliyor ve bu sorulara henüz net cevaplar verilebilmiş değil. Ancak çalışmalar devam ediyor ve çok yakın gelecekte yasal düzenlemelerin hayata geçmesi bekleniyor.
Önümüzdeki yıllarda tamamen yasal olarak otonom araçların yollara çıkmasıyla yüz binlerce insanın hayatının kurtulması ve milyarlarca dolarlık tasarruf yapılması bekleniyor. Ben de otomobil kullanmayı çok seviyorum. Ancak geçiş dönemimde bazı sıkıntılar yaşanacak olsa da, insan ögesinin aradan çıkması bizlere kara yollarında çok daha güvenli bir gelecek vadediyor.
Kaynak: www.cnnturk.com