University of Edinburgh ve Estonya’daki University of Tartu’dan araştırmacılar, meslek tercihlerinin kişilik özellikleriyle bağlantısını ortaya koyan bir çalışmaya imza attı. Yaklaşık 70 bin kişi ve 250’den fazla meslek grubunu kapsayan bu çalışma, birçok meslekle ilişkilendirilen kişilik klişelerinin sandığımızdan çok daha gerçekçi olabileceğini gösteriyor.
Büyük beşli kişilik boyutları ve kariyer uyumu
‘Büyük Beşli’ olarak bilinen açıklık, sorumluluk, dışa dönüklük, uyumluluk ve duygusal dengesizlik boyutları üzerinden kişilik özelliklerini analiz eden araştırma, beklenen birçok bağlantıyı doğruladı. Yaratıcılığı yüksek kişiler daha çok yazarlık ve tasarım gibi sanat alanlarına yönelirken, güvenilir ve organize kişilik özelliklerine sahip bireyler daha çok muhasebe veya idari pozisyonlarda bulunuyor. Dışa dönük bireyler, sosyal etkileşimin yüksek olduğu satış veya halkla ilişkiler gibi işlerde başarılı olurken, duygusal dengesizliği yüksek bireylerin ise liderlikten kaçındığı gözlendi.
Stereotiplerde gerçeklik payı var mı?
Araştırmaya göre, yöneticiler, satış elemanları ve emlakçılar daha düşük uyumluluk puanlarına sahip olma eğilimindeler; bu da bu rollerin karmaşık ve zaman zaman çatışmacı doğasını yansıtıyor. Öte yandan, yüksek rekabet duygusu taşıyan bireyler genellikle yönetici veya hukuk alanına yönelirken, yargıçlar ve üst düzey devlet görevlileri daha kararlı kişilik özelliklerine sahip olarak öne çıkıyor. Araç şoförleri ve dini görevlerde bulunan kişilerin ise daha muhafazakâr kişilik özellikleri taşıdığı ortaya çıktı.
Stereotipler aslında bir mite dayanmayabilir
University of Edinburgh’dan Dr. René Mõttus, "İnsanlar genellikle farklı mesleklerin tipik kişilik özellikleri hakkında stereotiplere sahiptir, ancak bu sezgiler çoğu zaman doğru çıkıyor," diyerek araştırmanın sonuçlarını özetledi. Çalışma ayrıca, kişilerin kendi kişilik özelliklerini çeşitli mesleklerle kıyaslayabilmeleri için interaktif araçlar geliştirdi.
Araştırma, belirli kişilik özelliklerine sahip kişilerin bazı mesleklerde neden daha başarılı veya rahat olduklarını anlamamıza ışık tutuyor. Her ne kadar dışa dönük bir kişinin mutlaka satışta veya sorumluluk sahibi bir bireyin muhasebede çalışması gerekmediği bilinse de, bu eşleşmelerin ardında bilimsel bir gerçek olduğu görülüyor.