Coca-Cola, Bir Zamanlar Kokain İçeriyordu

• Dünyadaki ilk kola olan Coca-Cola, Mayıs 1886'da John Doc Pemberton ve Frank Robinson'ın çalışmaları sonucunda üretildi.
• Coca-Cola, 1800'lü yıllarda morfine ve onun bağımlılık yapıcı niteliklerine alternatif olarak ilk çıktığında, büyük ölçüde kokain içeriyordu ve 20. yüzyılın başlarına kadar kokain içeceğin bileşenlerinden biri olarak kaldı.
• İlgili Yazı: Fanta, Nazi Almanyası'nda Kolaya Alternatif Olarak Nasıl İcat Edildi?

---

İngiliz Daily Mail gazetesinin paylaştığı bilgiye göre, günümüzde dünyanın en popüler içeceklerinden biri olan kolanın arkasındaki fikir, John Doc Pemberton'a aitti. John Doc Pemberton, 1880'li yıllarda ABD'de gerçekleşen iç savaş sırasında Amerikan Güney Eyaletleri Konfedereasyonu'nda görev yapan askerlerden biriydi ve savaş sırasında göğsünden derin bir kılıç yarası aldı. Acısını dindirmek için kendisine morfin verildi, ki morfin, o dönem için ağrı kesici niyetine kullanılıyordu. Pemberton daha sonra sadece acıyı dindirmeyen, aynı zamanda onun morfin bağımlılığını da sona erdirecek mucize bir içecek meydana getirmek için yemin etti. Pemberton, ABD'nin Georgia eyaletinin Columbus kentinde yer alan eczanesinde, "Pemberton'ın Fransız Koka Şarabı" isimli içecekle bu yoldaki ilk başarısını elde etti. Pemberton, bu içeceği, insanı hasta eden neredeyse her şey için bir tedavi olan "dünyanın harika sinir ilacı" olarak adlandırdı ve bu ilaç, dünyanın en saygın tıp insanları tarafından da onaylandı. Pemberton'ın icat ettiği bu içecek, iddia edildiğine göre zihinsel ve mental bitkinliği,, kronik hastalıkları, sindirim güçlüğünü, böbrek ve karaciğer sorunlarını, kalp hastalıklarını, melankoliyi, histeriyi, nevraljiyi, migren ağrısını, boğaz ve akciğer sorunlarını, uykusuzluğu, umutsuzluğu, hatta yorgun duyguları bile iyileştirebiliyordu. [caption id="attachment_80639" align="alignright" width="306"] İlk Çıktığında, Coca-Cola'nın Tanıtımı İçin Hazırlanan Afişlerden Biri[/caption] Pemberton, bu içeceğin bir şişesini 1 dolara sattı, ki bu miktar günümüzün 20 dolarına denkti. Aslında bu alkollü içecek; kola cevizi, damiana, koka ve alkol içeriyordu. Kola cevizi, kokainin kaynağıydı. Damiana ise anksiyeteyi iyileştirdiğine dair kanıtlanmamış iddialar olan alkollü bir meyve şurubuydu. Koka yaprakları da kimyasal bir işlem aracılığıyla özü elde edilen ve doğal olarak oluşan kokaini temin ediyordu. Burundan çekilen kokainden farklı olarak, koka şarabından elde edilen yüksek miktar daha uzun sürdü ve cinsel uyarılmanın yan etkilerini artırdı. Bunun üzerine Pemberton, karışımının 'cinsel organların en harika canlandırıcısı' olduğunu iddia etti. Fakat o, bunu nasıl pazarlaması gerektiğini bilmiyordu. Bu yüzden Atlanta'ya taşındı ve Frank Robinson ile iş birliği yaptı. Bu iş birliği sonucunda da Mayıs 1886'da ilk kola ortaya çıktı. Robinson tarihteki ilk kolayı Coca-Cola olarak adlandırdı ve onu günün kültürel merkezinde pazarlamaya başladı. Bu sırada Pemberton ise hala morfin bağımlısıydı ve ilaçlarının ücretini karşılamak için sahip olduğu patent haklarını Asa Candler isimli birine satmak zorunda kaldı ve Candler, kolayı agresif bir şekilde pazarlamaya başladı. Ancak 20. yüzyılın başlarına kadar kokain içecekten çıkarılmadı. Coca-Cola, 1922 yılında Jonas-Miller Yasası'nın yürürlüğe girmesi ve bu yasayla birlikte ABD'ye kokain ithalatının yasaklanmasının ardından, kokain ithal etmek için özel bir muafiyet elde etti ve şirket, günümüzde hala uyuşturucu ilişkili bitki ithal ediyor. Ancak Coca-Cola, içeceğinin bir zamanlar kokain içerdiğine dair iddiaları inkar ediyor.

Adidas ve Puma, Kardeşler Arasındaki Husumet Nedeniyle Ortaya Çıktı

• Nazi Partisi üyesi olan Alman kardeşler Adolf ve Rudolf Dassler'in kurdukları spor ayakkabı şirketi, İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi askerleri için botların yanı sıra, Panzerschreck bazukaları üretti.
• Alman Dassler kardeşlerin arasındaki büyük düşmanlık, Adidas ve Puma markalarının ortaya çıkmasına vesile oldu.
• İlgili Yazı: Hugo Boss, Bir Nazi Destekçisiydi

---

Dünyanın en ünlü spor giyim markalarından ikisi olan Adidas ve Puma, Alman Dassler kardeşlerin arasındaki husumet nedeniyle ortaya çıktı. Alman kardeşler Adolf ve Rudolf Dassler, 1920'li yıllarda Almanya'nın Herzogenaurach kentinde ayakkabı üretimine başladılar. Almanya'nın Bavyera eyaletinde yer alan ve Dassler kardeşlerin memleketi olan Herzogenaurach şehrinde, o zamanlar 100'den fazla bireysel ayakkabı üreticisi bulunuyordu ve bu nedenle ayakkabı üretimi için sıcak bir noktaydı. [caption id="attachment_81328" align="alignright" width="300"] ABD'li Siyahi Atlet Jesse Owens[/caption] 1936 Olimpiyatları, İkinci Dünya Savaşı'nın hemen öncesinde Almanya'nın başkenti Berlin'de düzenlenmişti. Dassler kardeşler de Nazi Partisi üyesi olmalarına rağmen -zira Naziler saf ırkın üstünlüğüne inanıyordu ve dolayısıyla siyahi karşıtıydılar-, bunu fırsat olarak görüp ABD'li olimpiyat atleti Jesse Owens'ı, Adolf'un özel olarak tasarladığı ayakkabıları giymeye ikna etmek için olimpiyat köyüne gizlice girdiler. Bu teklifi kabul eden siyahi atlet Jesse Owens, o ayakkabılarla ABD takımına dört altın madalya getirdi ve bu olaydan sonra şirketin işleri hızlı bir şekilde iyiye gitmeye başladı. Ancak şirketin ayakkabı satışları arttıkça iki kardeş arasındaki gerilim de arttı ve İkinci Dünya Savaşı sırasında, iki kardeşin arasındaki bağlar kopma noktasına geldi. İki kardeş arasındaki bu düşmanlığın nasıl başladığı kesin olarak bilinmese de, bir yanlış anlaşılmanın buna neden olduğu iddia edilmiştir. İddialara göre, İkinci Dünya Savaşı sırasında müttefik uçaklarının gerçekleştirdiği bir bombalı saldırının ardından Adolf ve eşi, halihazırda Rudolf ve ailesinin bulunduğu bir bomba sığınağına sakladılar. Bu sırada Adolf, "Pis alçaklar tekrar geri döndüler." şeklinde bir ifade kullandı. Adolf bu ifadesinde, bombalamayı gerçekleştiren müttefik kuvvetlerine atıfta bulunmuştu; ancak Rudolf, bu yorumun kendi ailesi için yapıldığını düşündü. Aralık 1943'te savaşın büyümesiyle birlikte, Hitler sivil işletme operasyonlarını askeri üretime dönüştürdü. Dassler kardeşler artık fabrikalarında spor ayakkabı üretmek yerine, Nazi askerleri için botlar ve Panzerschreck bazukaları üretiyorlardı. Daha sonrasında her iki kardeş de orduda göreve çağrıldı. Rudolf savaşın sonuna kadar görev yaparken Adi ise sadece bir yıl boyunca orduya hizmet etti. [caption id="attachment_81327" align="aligncenter" width="634"] Dassler Kardeşlerin Almanya'nın Herzogenaurach Kentinde Bulunan Ayakkabı Fabrikası[/caption] Rudolf kendini bir Amerikan toplama kampında bulduğunda, Amerikalılar için beyzbol ve basketbol ayakkabıları yapmakla meşgul olan erkek kardeşi tarafından ihbar edildiğini düşündü. İşte bu olay, iki kardeşin arasında ömür boyu sürecek bir düşmanlığın tam anlamıyla başlamasına neden oldu. Savaşın sona ermesiyle birlikte, kardeşler şirketi böldüler ve kendi markalarıyla yola devam ettiler. Kendine "Adi" olarak seslenilmesini tercih eden Adolf, oluşturduğu markayı isminin ve soy isminin bir tür birleşimi olan Adidas olarak isimlendirdi. Rudolf da benzer bir şey deneyerek kendi markasını "Ruda" olarak isimlendirse de, daha sonra markanın ismini Puma olarak değiştirdi. Bu olaydan sonra iki kardeşin ölene kadar bir daha hiç konuşmadıkları ve onların bu düşmanlığının, Herzogenaurach şehrini bile ikiye böldüğü söyleniyor. Öyle ki, iki markanın fabrikaları bile şehirdeki nehrin karşıt kıyılarında yer alıyordu. İki şirket, Eylül 2009'a kadar bu düşmanlığı bir kenara bırakıp dostça bir futbol maçında karşı karşıya gelmedi.

Mountain Dew Türkiye Pazarında

2018 yılında Türkiye'de faaliyet gösteren içecek işletmelerinin ürün ithalatında ve Amerikan menşeli markaların Türkiye'ye getirilmesinde artış yaşanıyor. Bu girişimlerin sonuncusu Pepsi Company'den geldi ve Fruko meşrubata yetki verilerek limon aromalı gazlı içecek Mountain Dew'in Türkiye'de üretimi ve Türkiye pazarına giriş süreci başlatıldı. Mountain Dew'i konu almamın birkaç sebebi var:

1. ABD satış rakamlarının yüksek olması.
2. Markanın çıkışından sonra gerçekleştirdiği başarılı konumlandırma stratejisi.

Tennessee eyaletinde 1940 yılında alkollü içecekler için bir karışım olarak düşünülen Mountain Dew, içecek formülünde değişikliğe gidilerek 1948 yılında gazlı içecek haline getirildi. Güney eyaletlerde "ay ışığı"nı tanımlamak için kullanılan Mountain Dew deyişi ise markanın ismi haline geldi. Mountain Dew, ABD'de "hillbilly" olarak tarif edilen çiftçileri ve çiftçi ailelerini hedef kitlesine almıştı. Tennessee'nin güney eyaletlerinden biri olması, öncelikle hedef pazarın güney eyaletler olmasına neden oldu. "Willy the Hillbilly" karakteri yaratılarak dönemin ilk reklam filmleri çekildi. [embed]https://www.youtube.com/watch?v=dyu4Tpoq8hc[/embed] 1964 yılında Pepsi grubu tarafından satın alınan marka, modern bir logo ile birlikte ürünün hedef kitlesini değiştirmeyi tercih etti ve hedefine genç nüfusu aldı. Logo tasarımında "mountain" kelimesini "mtn" olarak kısaltan marka, extreme sporlar ve e-spor kategorileri başta olmak üzere promosyon çalışmaları gerçekleştirmeyi sürdürüyor. World of Warcraft, Halo, Call of Duty, Dead Rising, Forza Motorsport gibi oyunlar için özel ambalaj tasarımı ve içecek aroması çeşitlendirmesi gibi çalışmalar yapılıyor. Ekstrem spor kategorisinde sponsordan ziyade organizatör olmayı tercih eden marka "DEW Tour" serileriyle BMX, kaykay, motokross başta olmak üzere yaz ve kış ekstrem spor etkinlikleri düzenlemeye devam ediyor. Markanın Amerikan Ulusal Futbol Ligi finali olan "Super Bowl" maçlarında verdiği reklamlar ise içeceğin ulusal pazar başta olmak üzere, faaliyette olunan pazarlarda bilinirliğini artırıyor. 2018 Super Bowl maçında yine bir Pepsi grubu markası olan Doritos cips ile ortak bir reklam çalışması yürütüldü. Reklamda Morgan Freeman ve Peter Dinklage başrol oynuyor. İlk çekilen reklam filmi ile en çok bütçe ayrılan reklam filmi arasındaki fark göz alıcı... [embed]https://www.youtube.com/watch?v=lEgTrxXVmoI[/embed] Mountain Dew'in ABD pazarında 8 farklı çeşidi bulunurken, marka yöneticileri Türkiye'ye giriş için kalorisiz Mountain Dew çeşidini seçti. Kalorisiz Mountain Dew ürünün seçilmesinde Türkiye'de son yıllarda şekerli ve gazlı içeceklerin toplam satışında yaşanan gerileme ve toplam satışlarda yaklaşık %6 seviyesinde olan şekersiz içecek talebinin artışı dikkate alınmış olabilir. Türk tüketicisi şekersiz ve kalorisiz ürünleri tercih etmeyi sürdürüyor. İçecek tüketiminde tüketicilerin şekersiz ürün talebi satışlara yansıyor. Türkiye'de 450 mililitre ve yukarıda görülen şişe tasarımıyla satışa sürülen içecek, 2.25TL'ye satılıyor. Ürüne zincir marketlerden ulaşabilirsiniz. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.