Türkiye Ayakkabı Sektörü: Genel Görünüm

Giyim alışverişlerinde önemli yer tutan, çoğu tüketici için satın alması en keyifli ürünlerden olan ayakkabılar bu haftaki inceleme konumuzu oluşturuyor. Sektörde öne çıkan gelişmeleri ve tüketici tercihlerini bu yazıda kısaca ele almaya çalışacağım.

Rahat ve Spor Giyinmek Ayakkabı Alışverişinin Çehresini Değiştirdi.

Türk tüketicisi ayakkabı tercihinde artık klasik ayakkabı modellerini çok daha az tercih ediyor. Rahat ve esnek ayakkabılar hem gündelik yaşamda hem iş hayatında hem de sosyal hayatta ilk tercih edilen ayakkabılar olmaya başladı. Özellikle iş hayatında bu değişimin farkında olan markalar, ayakkabı modellerinde tasarıma ve iyi malzeme kullanımına önem vermeye başladı. Kadın ayakkabılarında resmi görünümün sembolü olan topuklu ayakkabıların yerini çok daha rahat sneaker ayakkabılar almaya başladı.

Kadın ve Erkek Tüketicilerin Ayakkabı Alışverişi Tutumları Birbirinden Ayrılıyor.

Çoğu sektörde olduğu gibi ayakkabı sektöründe de kadın ve erkek tüketicileri ayrı ayrı değerlendirmek gerekiyor. Kadın tüketiciler ayakkabı alışverişinde aldıkları ayakkabının sayısına önem verirken, erkek tüketiciler ise daha çok ayakkabının niteliklerine önem veriyor. Türkiye'de giyim ve ayakkabı sektörünün büyümesinde özellikle orta gelir düzeyindeki tüketicilerin bu sektörü beslemesi etkili görülüyor. Bu kategoride faaliyet gösteren H&M, Zara ve Mango'nun giyim ve ayakkabı sektöründeki ağırlığı hissediliyor. Bu markaların başarısında tanıtım, ürün tasarımı, mağaza içi tasarım ve tüketici ilişkileri alanlarında gösterdikleri performans gösterilebilir. Markalar kadın ve erkek tüketicilerin tercih kriterlerini iyi analiz ederek ve ürünlerini uygun fiyatlarla tüketicilere sunarak sektörde başarılı olabilir.

Ayakkabı sektöründe hacim büyüklüğünü sırasıyla kadın, çocuk ve erkek kategorileri oluşturuyor. 2018 yılında bu kategorilerde yaklaşık 219 milyon çift ürün satıldı.

İnternetten Perakende Satış En Hızlı Büyüyen Satış Kanalı Haline Geliyor.

Tüketiciler, internet kanalı sayesinde fiziki mağaza odaklı alışveriş alışkanlığından kurtulmaya başladı. Bir tüketici istediği ayakkabıyı tespit ettikten sonra o ürünü farklı sitelerden fiyat, taksit olanakları, ücretsiz gönderim, iade ve değişim olanaklarını karşılaştırarak satın alabiliyor. Böylece tüketici için çok avantajlı bir satış kanalı oluşmuş oluyor. Özellikle hem fiziksel mağaza hem de sanal mağaza imkanına sahip olabilen markalar "omnichannel" sayesinde sektörde rekabet avantajı elde edebiliyor. Türk tüketicisinin bu kanalı yoğun kullandığını tespit eden ve sektörde gelecek gören Amazon ve Alibaba gibi küresel markalar Türkiye'ye yatırım yapmaya başladı. Amazon, 15 farklı sektörde Türkiye'de satış yapmaya başlarken, Alibaba ise Trendyol'a yaptığı yatırımla pazara giriş yapmış oldu.

Ziylan Ayakkabı Sektör Liderliğini Elinde Bulunduruyor.

Kinetix, Polaris ve Lumberjack gibi markalara sahip olan Ziylan Ayakkabı, satış rakamlarında sektör liderliğini elinde bulunduruyor. Marka aynı zamanda FLO mağazaları bünyesinde geniş bir mağaza ağına sahip. Ziylan Ayakkabı, 2016 yılında Avrupa'nın ikinci en büyük ayakkabı markası olan Alman menşeli Reno markasına da yatırım yapmıştı.

Sektördeki Yerli Oyuncular Yabancı Markalardan Üstün Konumda Bulunuyor.

Türk tüketicisi, yerli ayakkabı üreticilerine ait markaların ürünlerine daha çok talep gösteriyor. Tüketicinin marka farkındalığının yanı sıra yerli markaların tüketicilerin beklentilerine uygun hareket etmelerinin bu başarıda payı büyük. Amazon, bu başarıdan pay elde edebilmek için 40 farklı yerli üretici ile anlaşma yaparak sektörde varlığını güçlendirmeyi hedefliyor. Buna karşılık 80 yılı aşkın bir tarihi olan Hotiç'in sektöre veda etmesi, yerli üreticiler açısından yakın zamanda görülen olumsuz gelişmelerden biri olarak görülebilir.

adidas, En Başarılı Yabancı Marka Olma Özelliğine Sahip.

adidas, birinci alt başlıkta değindiğim tüketici değişimini lehine kullanarak satışlarını artırıyor. Bunun yanında spor ayakkabının alt dalları alan koşu ve basketbol ayakkabılarında da önemli satış hacmine sahipler. Markanın uzun süredir üretim bandında bulunan Stan Smith, Gazelle ve Superstar gibi modelleri sneaker ayakkabı kategorisinde markanın kolaylıkla farklılaşmasını sağlıyor. Sneaker satışlarında aynı zamanda Kanye West ve Pharrel Williams gibi başarılı ünlülerle çalışmanın avantajını kullanıyorlar.

Bu ünlülerle yapılan "collaboration" ürünler markanın ayakkabı envanterine katma değeri yüksek önemli ürünler ekliyor.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.

Türk Hava Yolları Neden Marka kimliğinde Değişikliğe Gitti?

Dünyanın 122 ülkesine uçuşları olan, dünyanın en büyük hava yolları listesinde sürekli yükselen Türk Hava Yolları'nda sessiz sedasız bazı değişiklikler oluyor. Daha önce sizlere Türk Hava Yolları'nın logosunun sırlarından bahsetmiştik, marka logosunda ve kurumsal kimiliğinde bazı değişiklikler yaptı ancak bunu duyurmadı.

THY'nin yaban kazını bir daire içine alan ikonik logosunun yanlarına yeni grafiklerle birlikte en sonunda birleşen 7 adet dalga eklendi. Sonradan birleşen bu 7 dalga dünyanın 7 kıtasını temsil ediyor.

Bildiğiniz gibi Türk Hava Yolları'nın önceki logosu kalın bir yazı stili ile mavi yazılmış marka ismi ve yanında kırmızı bir daire içerisinde alınmış yaban kazıydı. Üstelik dairenin içerisindeki ton farkları ile yuvarlağa üç boyutlu bir görünüm de verilir.

İlginç olan nokta ise; Imagination tarafından tasarlanan bu yeni marka kimliği niçin duyurulmuyor? Türkiye haber kaynaklarından ne yazık ki bu konu ile ilgili bir bilgi alamıyoruz. Bizler de bu bilgilere sosyal medya aracılığı ile ulaştık ve araştırdık. Design Week bu konuda ayrıntılı bir yazı yayımlamış.

Tüm bu değişiklikleri Imagination ile yapan markadan ise şöyle bir açıklama gelmişti: "İddialı küresel büyüme ve genişleme planımızın bir sonraki aşamasında onlarla ortak olmaktan heyecan duyuyoruz."

Sizce bu değişikliklerin sebebi ne olabilir? Değişiklikler hoşunuza gitti mi?

Dış Pazarlara Açılmadan Önce Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Firmalar için dış pazarlara açılma kararı vermek oldukça zorlu bir süreçtir. Dış pazarda pek çok fırsat ilk başta cazip görünse de, eğer şirket globalleşmeye tam olarak hazırlanmamışsa günün sonunda işler tam bir fiyasko olabilir.

Bu yazımızda dış pazara açılmadan önce firmaların dikkat etmesi gereken konuları sıralayacağız.

Acele Etmeyin

Kendi pazarınızda inanılmaz başarılara imza atmış olabilirsiniz. Bu başarının globalde de sizi bulacağı garantisini vermez. Unutmayın, her zaman kendi pazarınızı yabancı bir pazardan daha iyi tanıyor olacaksınız. Yabancı bir pazarda ise neredeyse her aşamada kültürel, sosyal ve yasal farklılıklarla karşılaşacaksınız. Bir momentum yakaladıysanız dış pazara girer girmez büyüme kafasına koşarsanız, önlenebilir problemleri çözmek için kullanacağınız zamanı boşa harcamış olursunuz. Kendinize farklılıklara uyum sağlamak için zaman tanıyın.

Özellikle köklü olmayan bir firma için yeni pazardaki sorunlar sınırlı olmayabilir. Şunu hesaba katmak lazım; bu açılım mevcut müşteri tabanınızda biz azalmaya sebep olacak mı? Ekibinizi bu açılım öncesi büyüttünüz mü? Kaç kişiyi işe aldınız? Sadece büyütmek de değil, yeni ekibin gerekli eğitim ve iş alanı ile ilgili tecrübe edinme fırsatları oldu mu? Mevcut ekibinizin iş yükü bu açılım ile ne kadar -daha :)- artacak?

Şirketlerin yurtdışına açılmadan önce bu soruları mutlaka cevaplaması ve gerekliyse açılım öncesi işe alımları tamamlaması gerekiyor. Eğer hazırlıklı olmazsanız, kendinizi peşinen başarısızlığa sürüklüyorsunuz demektir.

Global İş Deneyimi Olan Profesyoneller İşe Alın

Ülkedeki tüketicilerin tercihlerini, çalışma tarzlarını, orada iş yapmak için olmazsa olmaz kültürel gereksinimleri anlayan bir personel sizin için büyük fark yaratır.

Global iş deneyimi olan kişileri işe aldığınızda, çalışanlarınız ürün veya hizmetinizi o ülkede nasıl pazarlayacağınız konusunda size daha iyi fikirler verebilirler. Özellikle sizi uluslararası bir pazarda deneyiminiz yoksa, bunu yapan insanları getirmek daha da önemlidir.

Yukarıdaki tavsiyelerden farklı olarak tercihinizi yerel istihdamdan yana kullanarak farklı bir yaklaşım da izleyebilirsiniz.

Ülkenin Ana Kültürel Normlarından Haberdar Olun

Açılım kapsamındaki ülkelerin ana kültürel normlarını öğrenmek ilk başta kulağa oldukça korkutucu gelebilir. Hiç büyütmeyin. Google’da yapacağınız birkaç araştırma sizin o ülke hakkında çok şey öğrenmenizi sağlar ve bir anlamda acemiliğinizi kırar. Sonrasında yapmanız gerekense, o pazara girmekte ciddiyseniz, oraya gitmeli ve birebir deneyimlemelisiniz. Böyle bir yolculuk yaparak, sektörünüzde faaliyet gösteren insanlarla tanışabilir, tüketicilerin ihtiyaç duydukları şeyin gerçekte ne olduğu hakkında varsayımlar elde edebiliriz. Böylece sunduğunuz ürün veya hizmetin orada karşılık bulup bulamayacağı konusunda fikir edinebilir ve gerçekleşmeyecek bir hayalin peşinde boşu boşuna koşmamış olursunuz.

Bu Açılımın Ekibinizi Nasıl Etkileyeceğinin Farkında Olun

Uluslararası pazarlarda çalışmaya uyum sağlamak için tüm ekibi olup bitecekler, planlarınız halkında haberdar etmelisiniz. Buna açılım öncesi mutlaka zaman ayırın. Sadece yönetim ekinine bu durumu aktarmanız yeterli olmaz, esasen şirket içi bir toplantı ile tüm çalışanlar bu köklü değişim ile ilgili detayları bilgilendirilmelidir. Açılım yaptığınız ülkelere göre farklı vardiya sistemi gerekli mi? Müşteri hizmetli için dışardan ek bir hizmet mi alınacak? bu vb. soruları başarınız için gözden geçirmelisiniz. İnanın hiç bir çalışan plansız bir girişten doğan fazla iş yükü için gece 2’ye kadar çalışmak ya da susmayan destek talepleri içerisinde kaybolmak istemeyecektir. Bu değişim sürecinde çalışanların mutluluğunu da hesaba katarak planlamalarınızı yapmalısınız.

Sürpriz Masraflar İçin Önleminizi Alın

İşeri büyütmek, başka ülkelerdeki pazarlara açılım yapmak iş modelinize göre ciddi bir bütçe isteyebilir. Çünkü, her bir ülkeye özgü yönetmelik, alınması gereken lisans ya da varlığından bile haberdar olmadığınız bir vergi türü olabilir. Tüm bunların yanında, sektöre ve ülkeye bağlı üzerinde düşünülmesi gereken risk faktörleri vardır. Örneğin, denizcilik sektörü için Brezilya diğer ülkelere göre daha tehlikelidir. Ülke bir şekilde paketlerin kaybolmasıyla ünlüdür. Brezilya ile ilgili benzeri bir iş içine girmeyi planlıyorsanız % 20‘ye varan standart bir kayıp oranın da hesaba katmak gerekir. Çünkü bazen bu paketler çalınır; bazen de haber verilmeksizin ele geçirilir ya da bir gümrük memuru paket içindeki şeyleri sever ve eve götürür. Sisteme aşina olmayan birine, tamamen saçma görünse de, Brezilya'ya bir şey göndermek isteyen bir şirketin dikkate alması gereken bir maliyet doğurur.

Uluslararası Bir Ortağa İhtiyacınız Olup Olmadığına Karar Verin

Benzeri yollardan geçmiş şirketler globalleşme sürecinde yerel bir ortak bulmanın çok önemli olduğunu vurguluyor. Örneğin, maliyetleri ortak bir ofis kullanarak düşürebilirsiniz. Tabii çat diye ortak bulamayacağız ülkeler de var. Bazen her iki tarafta istekli de olsa, yasal prosedürlerden ötürü bekleme süreleri olabiliyor.

Rakipler Hakkında Bilgi Edinin

Açılım yapacağınız ülkedeki rakipleri anlamadan yola çıkmak çok amatörce yapılan bir hata olacaktır. Atılması gereken ilk adım bu olmasına rağmen pek çok şirket, yeni bir pazara girerken o pazarda kendisiyle benzer ürün ve hizmet sunan şirketlerin var olup olmadığını sorgulamıyor.

Yukarıdaki tavsiyeler firmalarının yurtdışındaki fırsatları keşfetmelerine yardımcı olabilir. Başta yapılan sıkı bir araştırma, istihdam, planlama, talihsiz anlar için ayrılmış bir bütçe; yeni pazardaki potansiyel problemleri ve fırsatları kollamak için bizlere zaman yaratır.

Firmalar dış pazarlara açılırken; finansal, idari ve teknik açıdan iyi değerlendirmelidir. Açılım yapılan ülkede, sunulan ürün veya hizmetten kaynaklanan engel ve sorunlarla karşılaşabilmektedir. Engeller iyi tespit edilmeli ve olası zarardan kaçınılmalıdır.

Kaynak: Forbes