Covid-19 Sürecinde Perakendecilik Sektörü

Araştırma şirketleri Covid-19’un sektörlere etkilerine yönelik raporlar hazırlamaya başladı. Virüsün dünya ekonomisini ağırlıkla etkilediği son 2 ayın etkilerini inceleyen raporlar sektörlerin bugününe ve geleceğine yönelik bilgiler sunuyor. Bu hafta size dünyada perakende sektöründe yaşananları ve gelecek beklentilerini özetlemeye çalışacağım.

Perakende sektöründe fiziksel mağaza odaklı perakendecilik ve mağazasız perakendecilik olarak iki boyutta inceleme yapılıyor. Virüs sürecinde mağaza odaklı perakendeciliğin olumsuz olarak etkilendiği aşikar. Virüsün getirecekleri bakımından yine en çok değişime uğrayacak olan perakendeciliğin mağaza odaklı perakendecilik olacağı vurgulanıyor.

Perakendecilik sektörünü etkileyecek en önemli gelişmenin dünya ekonomisinin 2020 yılında göstereceği performans olduğu savunuluyor. 2020 yılında dünya ekonomisinin %1.5 ila %5 oranında daralacağı öngörülüyor. Bu daralma 1961’den beri kaydedilecek olan en büyük daralma olarak tahmin ediliyor.

Covid-19 sürecinde talep ve arz farklı biçimlerde etkilendi. Tüketici talebi temel ihtiyaçlara odaklandı. Gıda harcamaları, ev tekstili, temizlik malzemeleri ve hijyen sağlayan ürünlere yönelik talepler arttı. Tatil, eğlence, seyahat talebi hızla azaldı. Tüketiciler sürecin belirsizliğinden hareketle maddi kaynaklarını çok daha dikkatli harcamaya başladılar. Arz sürecindeki en büyük problem tedarik zincirindeki aksamalar olarak gerçekleşti. Bazı üretim alanlarında fabrikalar üretime ara verdi. Talebi yüksek olan ürünlerde istifçilik gibi fırsat odaklı hamleler gözlendi.

Covid-19’un pandemi olarak dünyada tepeyi göreceği (peak) noktanın Haziran 2020 olacağı öngörülüyor. Bu süreçte hastalığın başladığı ve dünyada mal üretiminde ilk sırada olan Çin’in süreçten olumsuz etkilenmesi ürün tedariğini olumsuz etkiliyor. Özellikle elektronik, giyim ve mobilya gibi sektörlerde ithalat ve ihracat derinden etkilendi.

Sosyal mesafeyi koruma durumundan ötürü birçok işletme tüketicilere hizmet veremezken, temel ihtiyaç olmayan ürün ve hizmetler 1-2 aydır alıcı bulamıyor. Buna karşılık e-ticaret ve lojistik sektöründe yükselen bir rekabet ortamı oluştu.

Tüketiciler Covid-19 sürecinde 5 farklı alanda davranışlar oluşturdular:

Önleyici Sağlık Tedbirlerine Odaklanma

Bağışıklığı güçlendiren ürünlere talep arttı. Maske ve dezenfektan gibi ürünlerde talep patlaması yaşandı. C vitamini ve takviye edici ürünler daha çok tercih edilmeye başlandı.

Stok Amaçlı Alışveriş Yapma

Bazı temizlik malzemelerinin tedariğinde aksama olacağı düşünülerek gereğinden fazla ürün satın alındı. Kuru gıdaya ve raf ömrü uzun olan yiyeceklere, içeceklere talep yükseldi. Online satış kanalları bu amaç doğrultusunda sıklıkla kullanılmaya devam ediyor.

Zorunlu Olmayan Ürün ve Hizmetlerden Kaçınma

Yeme-içme ihtiyacının evdeki olanaklarla karşılanmasına ağırlık veriliyor. AVM’ler başta olmak üzere spor salonları, oyun alanları, sinema, tiyatro vb. alanlar kapalı durumda bulunuyor.

Evde Sosyalleşme

Evde dinlenme, sosyalleşme, spor yapma, oyun oynama gibi aktiviteler arttı. Evden online alışveriş yapma ve ürün araştırma arttı. Özellikle teknoloji göçmeni olan yaştaki nüfusun teknolojik ürünleri satın alması ve kullanması yaygınlaştı. Uzun süre ihmal edilen ev işleri aradığı ilgiyi buldu.

Yeni Normlar

Küreselleşmeye dayalı üretim ve tedarik yerine yerli veya yerel üretim ve tedarik olanaklarının önemi görüldü. Lüks tüketim ve ayrıcalıklı hizmetlere yönelik ihtiyaçlar tekrar değerlendiriliyor. Mental olarak sağlıklı kalmanın önemli olduğu görüldü. Şehir hayatının ve getirilerinin değeri sorgulanıyor. Doğaya ve çevreye yönelik hassasiyetler artıyor.

Perakende sektöründe Covid-19’un iş dünyasına yansımaları arasında yeni fikirlerin, ürünlerin ve iş türlerinin gelişebileceği öngörülüyor. İşletmelerin e-ticaret temelli bir yapılanmaya gidebileceği ifade ediliyor. İnsan üretimi yerine robotik üretimin artması ve yatırımların buraya kayması bekleniyor. Ödeme işlemlerinde de nakit ödemenin yerini önce kredi/banka kartı, ardından ise bu kartlara tanımlı olan temassız ödeme seçeneğinin alması bekleniyor. Kağıt para ile ödemenin azalacak olması kayıt dışı ekonomiye ve ticarete yeni bir yön verebilir.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.

Not: Bu yazı Euromonitor’un Nisan 2020 raporundan derlenmiştir.