Black Mirror'ı takip edenler bilirler; dizinin üçüncü sezonunun ilk bölümünde
Nosedive adlı sosyal ağa sahip dünyada her kişinin derecelendirme notu var. Bu derecelendirme notu, günümüzdeki sosyal ağların bir nevi matematiksel kimliğe büründürülerek kendi hayatımız ile entegre olmasını sağlayan bir not ve bu sayede insanlar, aldıkları puanlara göre sosyal hayatlarında kademelendirilebiliyorlar. Daha fazla spoiler vermeden izlemeyenleri bir an önce Black Mirror'a yönlendirelim :)
Şimdi gelelim asıl gelişmeye: Çin, 2020 yılı itibari ile vatandaşlarına "sosyal skor" uygulaması getirmeye hazırlanıyor. Mobil cihazlara yüklenecek bir eklenti ile çalışacak sistemde vatandaşlar hem sanal hem gerçek hayatlarında izlenerek değerlendirilecekler.
Mobil cihazlara yüklenecek bir uygulama ile vatandaşlarla iletişime geçecek olan sistem son yedi yıldır Çin'in Jiangu bölgesinde pilot proje olarak test ediliyordu. 2020 yılında son düzeltmelerle birlikte kullanıma sunulacağı düşünülen uygulamanın vatandaşları yasal ve ahlaki normlara uygunluklarına göre A'dan D'ye 4 farklı kategoride sınıflandırması bekleniyor.
A, 1050 puan ve üzerinde notu olan dürüst ve örnek insanlardan oluşacakken, D kategorisini ise notu 599 puandan düşük, diğer bir ifadeyle ahlaksız ve güvenilmez insanlar oluşturacak. Puanlama başta sosyal medya olmak üzere kullanıcıların sanal dünyadaki paylaşımlarından yola çıkılarak yapılacak.
İnternet ortamında yalan beyanda bulunmak, uygunsuz açıklama ve fotoğraf paylaşımı gibi davranışların her biri 50 puana kadar kesinti anlamına gelecek. Bununla beraber sistem, vatandaşları gerçek hayatta da inceleyecek. Örneğin; kırmızı ışıkta karşıdan karşıya geçildi mi, faturalar zamanında ödendi mi, günde kaç saat bilgisayar başında geçirildi, hiç okulda kopya çekildi mi ya da aile değerlerine önem veriliyor mu... Sistem ahlaki değerlere uymayanları ihbar edenlere de ekstra puan verecek.
A, B, C ve D sınıflandırmasında A sınıfına girenler en seçkin vatandaşlar olarak doğrudan 'kırmızı liste'ye girecek ve sayısız ayrıcalıklara sahip olacaklar. İşte sınıflandırmalardan bir kaç örnek;
- Yaşlılara yardım gibi pek çok doğruyu yapan vatandaşlara iş bulmada kolaylık, çocuklarına iyi okullara giriş kolaylığı ve eğlence organizasyonlarında öncelik tanınacak.
- D sınıfında yer alanlar ise toplumun en güvenilmez insanları olarak ‘kara listede’ sıralanacak. Bu listedekiler hem sanal hem gerçek hayatta çeşitli zorluklarla karşılaşacak.
- Üniversitede kopya çeken veya faturalarını ödemeyenler ise güvenilir olmadıkları için ucuz kredi almayacakları gibi eş bulmakta da zorluk yaşayacaklar
- Devlet sosyal skor uygulamasını e-ticaret sitelerinden çöpçatan sitelerine kadar sanal hayatın tamamına yayacak. Güvenlik sorunu olan uçak veya trene bile binemeyecek.
D sınıfında yer alanlar ise toplumun en güvenilmez insanları olarak 'kara listede' sıralanacak. Bu listedekiler hem sanal hem gerçek hayatta çeşitli zorluklarla karşılaşacak.
Üniversitede kopya çeken veya faturalarını ödemeyenler ise güvenilir olmadıkları için ucuz kredi almayacakları gibi eş bulmakta da zorluk yaşayacaklar. Devlet sosyal skor uygulamasını e-ticaret sitelerinden çöpçatan sitelerine kadar sanal hayatın tamamına yayacak. Güvenlik sorunu olan uçak veya trene dahi binemeyecek.
Yararlanılan Kaynaklar: CNN Turk, Ideacon