İsviçre’den Türkiye’ye Uzanan Bir Girişimcilik Hikayesi: Migros

İsviçre'de kurulduğu yıllarda birçok ilke imza atan Migros, Migros Ticaret A.Ş. olarak Türkiye'de de perakende sektörüne birçok yenilik getirdi. İsviçre Migros'un ve Migros Türkiye'nin sıra dışı hikayesine hep birlikte göz atalım.

https://pazarlamasyon.com/mutluluk-denince-ilk-olarak-akla-gelen-etinin-hikayesi/

Migros adı, yarı toptancı anlamına gelen Mi-Gros kelimelerinden meydana geliyor. Migros, Gottlieb Duttweiller tarafından 1925 yılında kuruldu. Başlangıçta 5 adet Ford aracı seyyar dükkanlar haline getiren Duttweiller, kahve, pirinç, şeker, makarna, sabun gibi ürünleri diğer perakendecilerden çok daha ucuza satmaya başladı. Duttweiller, halktan rağbet görünce işi genişletmeye karar verdi ve ürün yelpazesini artırdı.

Migros'un operasyonları gittikçe büyüdü, tesisleri ve satış noktaları arttı. Tabii müşteriler Migros'a yöneldikçe diğer satıcıların işleri yolunda gitmiyordu. Esnafa ve bürokrasiye karşı çeşitli mücadeleler veren Duttweiller; nihayetinde faaliyet sahası bu kadar geniş bir girişimin İsviçre gibi bir ülkede şahsi ellerde bulunmasının yaratacağı problemleri göz önünde bulundurarak kendisine 250.000 dolar ayırdı ve diğer bütün hisseleri kayıtlı 105.000 müşterisine devrederek Migros'u kooperatifleştirdi. Daha sonra kendilerinin göz ardı edildiğini öne süren 30.000 müşteriye daha hisse devri gerçekleştirildi.

Migros'un Türkiye'ye gelmesine ise İkinci Dünya Savaşı ve Kore Savaşı'nın yarattığı enflasyon sebep oldu. Fiyatların giderek yükselmesi şikayetleri artırdı ve dönemin İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Fahrettin Kerim Gökay belediyenin bazı ürünlerin teminine ve satışına başlaması gerektiğine karar verdi ve tanzim satış noktaları kuruldu. Bu da istenilen sonucu vermeyince, Migros'un faaliyetlerinden haberdar olan dönemin İstanbul Belediyesi İktisat Müdürü Ferruh İlter, 1953 yılında Duttweiller'a Migros'un İstanbul'da kurulmasına ilişkin bir mektup yazdı.

https://pazarlamasyon.com/eminonudeki-kucuk-bir-atolyede-baslayan-seruven-ulkerin-kurulus-hikayesi/

Böylece Migros, 1954'te Türkiye'de faaliyete başladı ve seyyar kamyonlarla satışlarını gerçekleştirdi. 1975 yılında ise Vehbi Koç'un girişimiyle Koç Grup, Migros'un çoğunluk hisselerini devraldı ve Migros, Migros Türk adıyla özelleştirildi. Bu dönemde mağazalaşma süreci başladı ve İstanbul'dan sonra İzmir'de de satış noktaları açıldı. 1989 yılına gelindiğinde Migros'un 2 büyük ilde 34 mağazası bulunuyordu.

90'lı yıllarda MM ve MMM Migroslar açıldı ve Migros markalı ürünlerin üretimine başlandı. Migros Club Kart çıkarıldı ve Migros Sanal Market açıldı. 1995 yılında Migros, Türkiye'nin ilk indirim markası Şok'u hayata geçirdi. 1996 yılında ilk yurt dışı mağazası Ramstore'u Bakü'de açtı. 2000'li yıllarda yurt dışına açılmaya devam eden Migros, zaman içinde Moonlight Perakendecilik ve Ticart A.Ş, Tansaş, Tesco ve Anadolu Endüstri Holding gibi şirketlerle ortaklık yaptı. Bugün Migros'un Macrocenter, Ramstore ve Migros Sanal Market olmak üzere 3 alt markası bulunuyor.

TikTok UEFA EURO 2020’nin Küresel Sponsoru Oldu

TikTok, UEFA EURO 2020'nin küresel sponsoru oldu. İlk defa bir dijital platformun sponsorluğunu üstlendiği uluslararası turnuva, TikTok ve UEFA için heyecan verici bir adımı temsil ediyor. TikTok, UEFA ortaklığı sürecinde futbol taraftarlarının oyuna olan tutkularını ve yaratıcılıklarını ifade edebilmeleri için onlara pozitif bir ortam sunmayı amaçlıyor. TikTok, taraftarların en sevdikleri futbol içerik üreticilerini takip edebilecekleri, futbol içerikleri üretebilecekleri ve turnuva sırasında kendi özel anlarını ve kutlamalarını paylaşabilmelerini sağlayacak. Turnuvanın küresel sponsoru TikTok, topluluğunun kendilerini yaratıcı ve pozitif bir şekilde ifade edebilmeleri adına  artırılmış gerçeklik efektleri, özel kampanyalar, canlı yayınlar gibi bir dizi heyecan verici özelliği hayata geçirmek için UEFA ile birlikte çalışacak. UEFA, TikTok’a UEFA’nın tarihi belleğine erişim sağlayarak ilgi çekici ve yenilikçi içerikler geliştirebilmesine destek olacak. https://pazarlamasyon.com/instagram-hikayeler-icin-tiktok-tarzi-bir-dikey-feed-uzerinde-calisiyor/ UEFA EURO 2020; bu ortaklık kapsamında dünya çapındaki milyonlarca futbol taraftarına özel sahne arkası içeriklerinin yanı sıra, güncel ve arşiv görüntüleriyle ilham verme ve onları eğlendirme misyonuyla da turnuva öncesinde resmi bir TikTok hesabı açacak. TikTok, bu sponsorlukla beraber tüm Avrupa yayın kanallarında UEFA EURO 2020 canlı maç programları esnasında TikTok’u tanıtan yayın sponsorluk haklarına da sahip olacak. UEFA pazarlama direktörü Guy-Laurent Epstein, konuyla ilgili  “Geçtiğimiz yıl dijital platformlar arasında en çok konuşulan şirketlerden biri olan TikTok'u UEFA EURO ortağı olarak görmekten mutluluk duyuyoruz. Önümüzdeki aylarda, dünya çapındaki taraftarlara benzersiz ve yenilikçi bir UEFA EURO deneyimi sunmak için TikTok’la çalışmayı dört gözle bekliyoruz. Bu ortaklık, taraftarlara dünyanın önde gelen spor etkinliklerinden biri aracılığıyla bağ kurma ve tutkularını paylaşma fırsatı verecek."dedi.

Liverpool FC: Doğru Stratejiler ve Gelen Şampiyonluk

Futbol ile ilgilenenler, Liverpool'un Premier League'deki şampiyonluk özlemine aşinadır. 1990'dan önce 18 kez İngiltere Ligi şampiyonu olan kulüp, 19. şampiyonluk için tam 30 yıl bekledi!

Liverpool'un 30 yıl sürecek şampiyonluk hasretini uzatan birçok boyut olmakla birlikte, özellikle Premier League sistemine geçilmesinin ardından kulübün bu sistemde başarılı olamadığı tartışılıyordu.

Premier League Dönemi

1992 yılında Premier League'e geçilmesi, İngiltere liginin ulusaldan uluslararasına ve kıtalar arasına genişleyen bir pazarlama serüvenine sahne oldu. Şehir takımları, artık farklı kıtalardan milyonlarca taraftara sahipti. Futbolun küreselleşmesi rekabeti üst düzeye taşıdı. Şirketleşen kulüpler, cazip yatırım araçları haline geldi ve yabancı yatırımlarla birlikte futbol endüstrisi ciddi bir kabuk değiştirdi. Bu değişimler yaşanırken Liverpool'un nasıl bir pozisyon alacağı tartışılıyordu.

Premier League dönemi ile birlikte Liverpool'un ezeli rakibi Manchester United, başarıya giden yolda doğru stratejiler uygulayarak hem sahada hem de saha dışında "3 puanı" hanesine yazdırıyordu. Otoriteler, Liverpool'un artık 1990 öncesi başarılarını yakalayamayacağını iddia ediyordu. Bu iddialar Liverpool şehrinin maddi imkanlarından başlayarak, kulübün yönetim stratejilerine ve futbol yatırımlarına kadar farklı boyutlarda birçok neden içeriyordu. Chelsea, Arsenal ve Manchester City gibi "Tepe Altılısı" olarak nitelendirilen diğer kulüpler de kendilerine gelen yatırımları doğru kullanmaya çalışıyordu.

Liverpool, böyle bir ortamda "sıradan" bir İngiliz kulübü olarak değerlendirilmeye başlanmışken, 2005 yılında ligi beşinci bitirmelerine rağmen İstanbul'da kazanılan Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu kulübün havasını değiştirdi.

Şampiyonlukla gelen maddi imkanlar, kulübün kötü geçen bir lig sezonunda Avrupa'nın bir numarası olabileceğini göstermesi, kulübün köklü tarihi, tutkulu taraftarları gibi faktörler birleşince Amerikan spor yatırım şirketi Fenway Liverpool'a yatırım yapmaya karar verdi.

2010 -2015 Dönemi

Fenway, 2010'da kulübe yatırım yaparak birçok hedef belirledi. Öncelikli hedef kulübü lig şampiyonluğu oynayacak seviyeye getirmek ve ardından şampiyonluğa ulaşmaktı. Kulübün bu yükselişle birlikte ekonomik açıdan elit kulüp seviyesine ulaşması ve bu seviyede kalıcı olması isteniyordu. 2015 yılına kadar geçen sürede istenilen hedeflere ulaşılamadı. Özellikle lig şampiyonluğu ulaşılması gereken ilk ve en önemli hedefti. 2014 yılında bu hedefe çok yaklaşılmışken kaptan Steven Gerrard'ın maçta kayarak düşmesi ve topu kaptırması, şampiyonluğu rakibe götürmüştü.

2015 yılında kulüp hem futbol anlayışında hem de transfer politikasında ciddi değişimler yaşadı. Bu değişimleri kulübe yaşatacak olacak teknik direktör Jürgen Klopp, 2015'te sözleşme imzaladı. Basın toplantısında da kulübü 4-5 yıl içinde şampiyonluğa taşıyacağını söyledi.

Klopp Dönemi ve Gelen Başarılar

Aynı süreçte diğer takımların yaptığı pahalı transferler ve eski stadı terk edip yeni stada geçiş gibi başarı ve gelir artırması düşünülen hamlelerin aksine; Liverpool, nokta atış futbolcu transferi ve stadı yerinde yenileme kararı aldı. Büyük yıldızlar satılarak, yerine kulüp için faydalı olacağı tespit edilen kilit oyuncular transfer edildi. Stadın yenilenmesi, futbolun keyif vermesi ve gelecek için verilen umut kulübü yeniden ayağa kaldırdı.

Jürgen Klopp dönemi ile birlikte kulübün finansal göstergeleri zarardan kara geçmeye başladı. Transfer geliri, maç günü geliri, yayın geliri ve sponsorluk gelirleri gibi ana gelirler yükselişe geçmişti. Liverpool, 2019 yılında tekrar Şampiyonlar Ligi şampiyonu olurken 42 milyon Pound net kar açıklıyordu. Premier League ise 97 puanla "ikinci" sırada tamamlanmıştı.

2019-2020 sezonuna girilirken hedefe bu kez kesinlikle ulaşılması planlandı. Öyle ki, Mart 2020'de pandemi süreci başlarken Liverpool şampiyonluğa sadece 2 galibiyet uzaklıktaydı. Bu süreçte Şampiyonlar Ligi'ne henüz ikinci turda veda edilmesi ise fazla önemsenmemişti. Liverpool, 2019-2020 sezonunu bitime 7 maç kala şampiyon olarak bitirmeye garantiledi. 30 yıllık hasret, en erken şampiyonluk rekoru ile gelmişti. Pandemi nedeniyle liglerin ertelenmesi şampiyonluğun 25 Haziran 2020'de belli olmasına neden oldu. Tarih olarak en geç şampiyon ünvanını da Liverpool kazandı!

Gelen Şampiyonluk ve Sonraki Hedeflere Geçiş

2019-2020 sezonu içinde ürün tedarikçisi ve ana sponsorlardan olan New Balance ile olan sözleşme iptal edildi. Nike, 2020-2021 sezonundan itibaren Liverpool'un ürün tedarikçisi ve kulübün küresel iş ortağı olacak. Anlaşma sonucunda Liverpool'un daha çok taraftara ulaşmasının önü açılacak. Gelen şampiyonluk, diğer mali hedeflere ilerlenmesini mümkün kılacak.

2019-2020 sezonu biterken Liverpool, Forbes dergisine göre dünyanın en değerli 8. kulübü olarak gösteriliyor. Kulübün gelecekteki amaçları arasında önünde bulunan Manchester United, Manchester City, Chelsea ve Arsenal'i geçerek 3. sıraya gelmek var. İlk iki sırada bulunan iki İspanyol takımının yerini hedeflemek ise sadece Liverpool'un değil; Premier League organizasyonunun da hedefi olarak değerlendirilebilir.

2005 İstanbul Şampiyonlar Ligi Finali ve 2019 İstanbul Süper Kupa Finalini yerinde izleyen ve kulübün başarısını takip eden biri olarak sizlere Liverpool'u başarıya götüren ana boyutları aktarmaya çalıştım. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.