2012, dünyada duraksama yılı olarak akıllarda kalacak bir yıl oldu ve tarihteki yerini birçok ilklere imza atarak aldı. Türkiye açısından durum biraz daha iyi olsa da sonuç olarak küresel anlamda kötü bir olgudan etkilenmemek kaçınılmazdı. Daha çok iyimser bir tablonun çizildiği 2012 Türkiye’sinde ‘Ekonomiyi olumlu ve olumsuz etkileyen en önemli başlıklar nelerdi?’ ve ‘Türkiye bu büyük resmin neresinde yer aldı?’ bir göz atalım…
Arap Baharı
2011’in ilk aylarında başlayan Arap ülkelerindeki karışıklıklar 2011 yılında Türkiye’nin bu ülkelere olan ihracatına olumsuz yansısa da 2012 yılında bu durum hemen hemen tersine dönmüş bir vaziyette. Bu yılın başından beri atağa kalkan ve %80’lere tırmanan ihracat ağustos ayında tavan yaptı ve %105,8’i gördü. Ama ihracattaki bu artışın önemli bir kısmını altın oluşturuyor. Bu sayede altın ihracatı iki milyar doları aştı ve tüm zamanların rekorunu kırmayı başardı. Altın ihracatını dışarıda bırakacak olursak toplam ihracat oranı %21,6’ya inmiş durumda. 2012 itibariyle altın ihracatının gerçekleştiği Arap ülkelerinden İran ilk sırada yer aldı. İran’ın en yakın takipçileri ise BAE, Libya, Yemen, Katar ve Suudi Arabistan oldu. Suriye’de hâlâ iç savaşın devam ediyor olması bu ülkeye olan ihracatımızı geçen seneye kıyasla %70 oranında düşürdü. Olumlu bir gelişme olarak göze çarpan gelişme ise 23 Nisan’da Türkiye ile Mısır arasında Ro-Ro ve karayolu transit taşımacılığına ilişkin mutabakatın imzalanması sonucu Mısır’a doğrudan ihracat yapılabilen bir ticaret yolunun açılmış olmasıydı.
Avrupa Birliği Krizi
AB krizinin Türkiye üzerindeki etkilerinden “2012’nin AB’ye İzdüşümü Resesyon Oldu” başlıklı yazımda ayrıntılı bir şekilde bahsetmiştim, ama kısaca değinecek olursak; AB’de yaşanan bu olumsuz gelişmeler, Türkiye’nin bir numaralı ihracat kapısı olan Avrupa ülkelerinden gelen talebin daralması sonucunu yaratarak ihracatta düşüş yaşanmasına yol açtı ve Türkiye rotasını başka pazarlara çevirmek zorunda kaldı.
Fitch Ratings’in Not Artırımı
Türkiye kredi derecelendirme kuruluşları açısından çok parlak bir geçmişe sahip değil, öyle ki tarihte en son 18 sene önce “yatırım yatılabilir ülke” kategorisindeydik. En son 1994 yılında bu unvana sahipken 2000’li yıllara kadar enflasyon %60 gibi uçuk rakamlardan düşmeye başladı ve 2012 itibariyle de tek haneli rakamlara demir atmış durumda. Ekonomide yaşanan uzun dönemli istikrarın yanında Avrupa’daki krizden etkilenmeyerek iyi bir grafik çizen Türkiye, 2011 yılında kırılan ihracat rekoruyla da not artışına davetiye gönderiyordu. Hâl böyle olunca S&P ve Moody’s bu duruma sıcak bakmamasına rağmen Fitch geçtiğimiz kasım ayında kredi notumuzu yatırım yapılabilir seviye olan “BBB-“ ye yükseltti. Şimdi ise plânlar 2013 için daha fazla yatırım çekmesi düşünülen bir Türkiye üzerine yapılıyor.
Bildiğiniz gibi bu kuruluşlar sadece ülkeleri değerlendirmiyor, aynı zamanda şirketlerin performansını da değerlendirip not veriyor. Bu sayede özellikle de halka arz edilen şirketler üzerinde çok büyük etkiler oluşturabiliyorlar. Peki Türkiye’de hangi şirketler ne gibi notlara sahip? İşte size Türkiye’deki bazı şirketlerin bu kuruluşlardan aldığı notlar.
Genel olarak iyimser bir tablonun hakim olduğu 2012’de büyüme oranları "The Economist"in tahminine göre %3,2 seviyesinde çıktı. Aslında Avrupa’daki resesyona rağmen yılın ilk yarısındaki ihracat oranları sonucunda bu beklenti daha yüksekti ama iç talebin durma noktasına gelmesi yüzünden büyüme beklenenden de fazla yavaşladı. İşsizlik oranının %9,1 olduğu ülkemizde Cari açık ne yazık ki iflas bayrağını çeken Yunanistan’dan bile yüksek, 53 Milyar $ dolaylarında. Önümüzdeki yılda küresel ekonomide yeni bir kriz ortaya çıkmazsa Türkiye’deki büyümenin hızlanması yüksek bir ihtimal, buna bir de ülkede yaşanacak olan 3 seçimi de eklersek hareketli bir yıl bizi bekliyor diyebiliriz…