Türk İnternetindeki En Başarılı İçerik Sitelerinin Ortak Özellikleri

Konuk yazarımız Batuhan Apaydın tarafından kaleme alınmıştır.

Türkiye'deki internet sektörünün bugünkü halet-i ruhiyesini ve gidişatını değerlendirirken akla gelen problemlerden ilki içerik konusu. Yeteri kadar içerik üreticisi yok ve içerik üreten kaliteli mecra sayısı doğal olarak son derece az. Bu konuda konuşulacak çok şey bulunur ancak bu yazıda üç temel noktaya değinmek istiyorum:

- Türk internet tarihindeki en başarılı içerik sitelerinin ortak özellikleri - ABD'de ve Türkiye'de sosyal paylaşım temelli sitelerin yükselişi ve geçirdikleri değişimler - Kısır içerik piyasası neden ve bundan sonra ne olur?

İlk önce Türk internet tarihindeki en başarılı içerik girişimlerini sayalım, sonra da ortak özelliklerine geçelim.

Türk internetinin içerik tarafına bakıldığında gidişata farklı bir soluk getiren ve alışkanlıkları bozan ("disruptive" dedikleri), bağımlılık yaratan ve bu etkisini uzun zaman sürdüren başlıca 7 farklı içerik girişimi olduğunu söyleyebiliriz. Kronolojik olarak:

  • itiraf.com
  • ekşi sözlük
  • alkışlarla yaşıyorum
  • uzman.tv
  • zaytung
  • bobiler.org
  • inci sözlük

İnternet yayıncılığını gelir elde edilecek bir iş olarak görüp emek harcayacak ve para yatıracak kişilerin yukarıda sayılan sitelerin başarı hikayelerini iyi bilmesi gerekiyor. Nasıl yükseldiler (ve bazıları nasıl inişe geçti), nasıl dönüşümler geçirdiler, hangi ihtiyaca karşılık verdiler, nasıl gelir modeli ürettiler, nasıl komünite yarattılar gibi temel soruların cevapları lazım.

Soruların bir kısmının cevaplarını bu sitelerin kurucuları ile yapılan röportajlarda bulmak mümkün. Sayfanın sonuna birkaç tanesini ekledim. Satır aralarına dikkat ederek okumanızı tavsiye ederim.

Başarılı içerik sitelerinin ortak özellikleri

ortak-ozellikleri

Konumuza dönecek olursak; Türk internetinde vurduğu yerde ses getiren (yani kamuoyu yaratma gücüne sahip, fikir önderi olan) bu başarılı içerik sitelerinin iki tane temel ortak özelliğinden bahsedebiliriz: Yeni içerik formatları yaratmaları ve sadık birer komüniteye sahip olmaları.

1. Yeni içerik formatı

Yukarıda bahsi geçen ve Türk internetinde büyük öneme sahip olan bu sitelerin her biri, içeriğin inşasına farklı bir bakış açısı getirdi ve bu konuda okuyucuları ikna etti.

- itiraf.com, bizlere yıllarca itiraf okuttu/yazdırdı - ekşi sözlük, tanım girmemizi şart koştu - alkışlarla yaşıyorum, nostaljik video paylaşımı akımını başlattı - uzman.tv, video ile soru-cevap formatını uyguladı - zaytung, üçüncü sayfa başlıklarının müptelası haline getirdi - bobiler, monte kavramını hayatımıza soktu - inci sözlük ise kaosu ve formatsızlığı savundu

Bu yedi farklı sitenin de ciddi anlamda kendine has karakteri olduğunu söylemek mümkün; bunun başlıca sebebi de Türkiye'de daha önce denenmemiş formatları kullanıma almaları.

Yani Türk internetinde parlayacak yeni içerik girişimlerinin kendine has formatlarının olması gerekiyor. Mevzu bahis içerik formatı:

- Yurt dışında dahi daha önce hiç denenmemiş bir model de olabilir (ekşi sözlük) - Yurt dışındaki başarılı örneğin yerelleştirilmesi de olabilir (zaytung - the onion).

2. Sadık ve katılımcı/paylaşımcı komünite

Eğer ailenizden birileri hali hazırda medya patronu değilse, içerik odaklı internet girişiminizin tırnaklarıyla bir yerlere gelmesi ve komünite oluşturması gerekecek.

Yukarıda saydıklarım başta olmak üzere, Türk internetindeki başarılı içerik işlerinde, bizzat içerik üretip katkıda bulunarak veya sitedeki içeriği etrafıyla paylaşarak sürekli katılım gösteren sadık bir komünite olduğunu göreceksiniz. Bu sitelerin okuyucu/takipçi kitlelerinin ortak özellikleri ise iyi vakit geçirdikleri sitenin bir parçası olmaktan gurur duymaları ve bunu site için içerik üreterek ve/ya içeriği paylaşarak göstermeleridir.

- itiraf.com'da yazdığınız itirafın ilgi çekmesi gurur duyulacak bir durumdu (ve itiraf.com'un şanssızlığı bugünkü sosyal medya coşkusundan çok çok önce başarılı olmasıydı)

"ekşi sözlük yazarı olmak" özellikle yakın zamana kadar büyük itibar demekti, hala da öyle sayılır - uzman.tv, kullanıcı içerik üretemediği için bu maddede diğerlerinden biraz farklı bir noktada ama o da fayda odaklı içeriği ile dev bir komünite yaratmış durumda - alkışlarla yaşıyorum, zaytung ve bobiler.org'da yayınlanan içeriği paylaşmak (ve bu siteler için içerik üretmek) kişisel çevrede kamuoyu yaratmak (paralel anlam: cool statü) anlamına geliyor - inci sözlük'ün çılgın işlerine dahil olmak ise toplumca fark edilen sosyal bir gruba ait olma hissini yaşatıyordu

Bu topluluklar bir günde oluşmaz (örn: bobiler.org) ve oluştuğunu zannettiğiniz anda da elinizden kayıp gidebilirler (örn: itiraf.com ve hatta inci sözlük). Sizin girişiminiz için elçilik yapacak kişileri yanınıza nasıl çekeceksiniz? O sihirli komünite nasıl oluşur?

Yeni dönem: Sosyal paylaşım temelli sitelerin yükselişi

facebook-publishers

Yeni dönem BuzzFeed'in, Upworthy'nin, Elite Daily'nin, Viral Nova'nın dönemi. Trafiklerinin yüzde 60-70'ten fazlasını Facebook'tan alan bu baştan aşağı "viral" siteler empati yaratan ve duygulara oynayan çarpıcı başlık ve çerez sayılabilecek, kolay paylaşılan içerikler ile bütün dünyanın boş zamanlarını dolduruyorlar.

Bu sitelerin trafiklerinin büyük bölümünü Facebook'tan almaları business olarak değerlendirildiğinde riskli ancak Facebook'tan yapılan şu açıklamahaber (yani içerik) paylaşımlarının daha fazla görünür olacağı anlamına geliyor ve bu da bu tip sosyal paylaşım temelli siteler için iyi haber demek. Zaten Facebook'un kendisinin bir içerik üreticisi olmadığını düşünürsek, Zynga olayından farklı olarak bu viral siteleri yanına çekeceğini ve onlardan olabildiğince faydalanacağını iddia edebiliriz (bkz: Facebook Paper).

Ve tabi bu sitelerin benzer trafik ve içerik modelleri ile Türkiye'de ciddi yayılım gösteren Onedio ile ListeList başta olmak üzere haberself, line.do, vasisdas, sosyalme.com gibi siteleri işaret etmek lazım.

Bu sitelerden paylaşılan içerikleri (yüzde 90'ı liste tipi olan içerikleri) özellikle Facebook'ta sık sık görmüş olmalısınız.

İçerik tarafındaki yeni trend özellikle Facebook üzerinden yayılacak eğlenceli ve ilginç içerikler üzerine iş modeli geliştirmek. Ancak... İlk kısımda bahsettiğim iki ortak özellik olan içerik formatı (yani karakter) ve sadık komünite noktalarına değinerek yeni sorular soralım:

Liste tipi içeriklerin modası ne zaman geçer (ya da geçmez)? (bkz: format) - Yeni içerik tipleri neler olur ve nasıl üretilir? (bkz: format) - Konu çeşitliliği nasıl sağlanır? (bkz: format) - Komünite ile sürekli temas nasıl sağlanır? (bkz: sadık kitle) - İçerik üretmesi ve paylaşması için takipçiler nasıl teşvik edilir? (bkz: sadık kitle) - İçerikte proaktif olmak (güncel konulara hızlı reaksiyon vermek) ne demek? (bkz: format + sadık kitle)

Bu soruların cevaplarını 2014 yılı içinde yine bu sosyal paylaşım temelli siteler (ve aralarına yeni katılanlar) verecekler. Bu soruların cevaplarını veremeyenler ise maalesef "onlar eskiden iyiydi, şimdi asıl şu var" tespitlerine maruz kalacak. Çünkü bu tartışmaların aynısı (ciddi içerikten sosyal içeriğe ve liste tipi içerikten farklı içerik tiplerine geçiş) son yıllarda ABD'de sırasıyla BBC/CNN, Huffington Post, Mashable, Buzzfeed, Viralnova, Upworthy ve Elitedaily arasında yaşandı. Aynısı Türkiye'de de yaşanacak, kaçınılmaz bir durum bu.

Kısır içerik piyasası neden? Bundan sonra ne olur?

kisir-icerik-piyasasi

2013 yılında yukarıdaki yeni sitelerin katılması haricinde Türk interneti içerik açısından uzun zamandır bir kısır döngüde. 1999'dan (ekşi'nin kuruluşu) 2013'e kadar olan 14 senede yalnızca 7 siteyi "case" olarak gösterebiliyorsak ve son döneme bakıldığında sadece 2-3 site ciddi bilinirlik sağladıysa bir sıkıntı var demektir.

Bu durumun başlıca nedenlerini kısaca sıralayalım:

- Reklamverenlerin içerik pazarlaması trendini hala yakalayamamaları ve aslında "kirada oturdukları" sosyal medya hesapları dışında içerik projesi üretememeleri (yani içerik üreticilerinin gelir elde ederken zorlanması) - Öte yandan reklamverenlerle içerik işbirliği yapabilecek yüksek trafiğe sahip ya da dikeyde yer alan kaliteli ve istikrarlı içerik sitelerinin yokluğu (yani reklamverenlerin isteseler bile bütçe ayıracak mecra bulamamaları) - Son olarak medya planlama ajanslarının halen yalnızca sayfa gösterimi üzerinden planlarını yapmaları ve kısır döngüyü kıracak hamlelerden kaçınmaları (yani reklamverenler ve mecralar arasında alışagelmiş şekillerde aracılık etmeye devam etmeleri)

Bu üç aktör birbirine bağlı. Yani Türkiye'deki reklamverenler, internet yayıncıları ve medya planlama ajansları zincirleme şekilde birbirlerini pozitif etkilemedikleri sürece "Türk internetindeki ses getiren içerik girişimleri"ni saymaya kalkıp, iki elin parmaklarını geçemiyor olacağız bir süre daha. O zaman bu üç aktör farklı düşünmeye nasıl başlar?

- Reklamverenler, tüketicilere daha farklı yollarla ulaşmak adına ajanslarından daha özel içerik projeleri talep etmeli ve bilmeliler ki "ilgi çeken" içerik projesi üretmek çok kolay çünkü çok az sayıda içerik odaklı proje üretiliyor. - İçerik üreticileri bir araya gelip güçlerini birleştirmeli ve yatırım alabilecek kadar iyi iş modelleri geliştirmeli ve sonrasında da önceliğini trafiğe değil, kaliteli ve istikrarlı içerik üretimine vermeli. Kaliteli ve istikrarlı içerik üreten çok az mecra var, fırsat çok büyük. - Medya planlama ajansları ise "pageview" dışında yeni KPI'lar edinmeli (örn: okuyucuların içerik paylaşırken kullandıkları pozitif, negatif, nötr Twitter/Facebook metinleri).

Yazının başında bahsettiğim röportajlar ve yazılar hemen aşağıda. Her bir hikayenin satır aralarında ilginç detayları yakalamanız mümkün.

- itiraf.com: itiraf.com fikrini nereden çaldım? - Ersan Özer - ekşi sözlük: Ekşi Sözlük Microsoft’tan çok daha fazla kazandırdı - Sedat Kapanoğlu Röportajı - alkışlarla yaşıyorum: Fatih Aker ile Röportaj uzman.tv: UZMANTV’nin kârâ geçmesi dört buçuk yıl sürdü - Ersan Özer - zaytung: Zaytung'a dair merak ettikleriniz bu röportajda - Hakan Bilginer Röportajı - bobiler.org: Bobiler.org'un kurucusu Ozan Tüzün Etohum.com'a anlatıyor - Ozan Tüzün Röportajı - inci sözlük: Son internet ekolü: İnci Sözlük - Serkan İnci Röportajı

Türk internetindeki içerik girişimlerinin geçmişi, bugünü ve geleceği üzerine uzunca bir değerlendirme yazısı oldu. Katıldığınız ya da katılmadığınız noktalar olursa yazının sonundaki yorumlar üzerinden hep beraber devam edebiliriz.

Türk internetinde vurduğu yerde ses getirmeyi hedefleyen içerik girişimleri için ölümcül olan iki noktayı bir daha hatırlatayım: Yeni bir format (ya da karakter) yaratmak ve sadık bir komünite oluşturmak. 

Kariyer
Sosyal Medyayı Kadınlar mı, Erkekler mi Daha Etkin Kullanıyor?

Geçtiğimiz günlerde onuncu yılını tamamlayan Facebook’un  bugün 1,23 milyar aylık aktif kullanıcısı mevcut. Dünya çapında 37 ofis ve 6 binden fazla da [...]

Bunlar İlginizi Çekebilir