Popüler Otomobil Markalarının İlk Modelleri – 1
İnsan hayatını düşündüğümüzde, sizce de her şey bir ilkle başlamaz mı? Gözümüzü dünyaya açtığımız ilk an, kendi başımıza atabildiğimiz ilk adım, ağızdan çıkan ilk sözcük, okulun ilk günü, iş hayatındaki ilk mesai ve dahası… Örnekleri elbette dilediğimizce çoğaltabiliriz. Sonradan rutin hâle gelen şeyleri hafızamıza kaydedemeyiz ama ilk yaptığımız ânı çoğu zaman unutmayız ya da çevremizdekiler daima hatırlar. Yaşamın geri kalanında da bu böyledir. Archimedes’İn “Evreka!” diye bağırıp sokağa çırılçıplak fırladığını asırlar sonra hâlâ biliyorsak, bu onu suyun kaldırma kuvvetini ilk bulan kişi olmasının getirdiği heyecanındandır. Emin olun ki markalar için de durum böyle, hele dünyanın dört bir yanında yolları aşındıran otomobilleri üreten markalar için başarıya giden bu ilk basamak tarihi bir önem taşır. Öyleyse gelin, bazı otomobil markalarının ürettiği ilk modellere kısaca bakalım.
Mercedes-Benz
Daimler Motoren Gesellschaft ile birleşip de Mercedes-Benz ortaya çıkmadan önce, Benz&Cie adlı şirketinde çalışmalarını sürdüren Karl Benz, tarihe geçeceğini tahmin ediyor muydu bilemeyiz. Fakat 1885’te son vidayı da sıktığında artık dünyanın ilk benzinle çalışan otomobilinin mucidi unvanını aldı. Benz, ertesi yıl, yani 1886’da ise otomobilin patentini alarak tarih yazdığını tescilledi.
Audi
Artık Volkswagen Ailesi’nin bir parçası olsa da o her şeyden önce bir Bavyeralı. Kökü 1899 yılına, August Horsche’a dek uzanan markanın macerası, aslında tıpkı Steve Jobs’un ilk Apple macerasında olduğu gibi Horsche’un ortaklarıyla anlaşmazlığa düşmesi sonucu ortağı olduğu şirketten kovulmasıyla başladı. Birçok farklı şirketle yapılan ortaklıklar ve bunun sonucunda farklı isimler altında üretilen prototip ve modellerden sonra Audi markası altında piyasaya çıkan ilk model Audi 72 oldu.
BMW
Bir Bavyeralı daha! “The Ultimate Driving Machine” (En Gelişmiş Sürüş Makinası) mottosuyla, teknolojik gelişime ne denli önem verdiğini gösteren BMW, 1913 yılında doğdu. Karl Friedrich Rapp’ın Münih’te kurduğu şirketin markasıyla çıkan ilk model, 1929 yılı doğumlu BMW 3/15 oldu.
Chevrolet
“Amerikan rüyası” kavramının bayraktarlarından olan Chevrolet, nâmı diğer “Chevy”, 1911 yılında Louis Chevrolet tarafından kuruldu. 1918‘de %54.6 oranındaki hissesini General Motors’un aldığı Chevrolet’nin ilk modeli C Classic Six adını taşıyordu.
Citroen
Yaratıcılığı ve teknik bilgiyi birleştirdiğini o meşhur Fransız gırtlak telaffuzuyla “Créative technologie” ifadesiyle gösteren Citroen, 1919 yılında André Citroën tarafından dünyaya getirildi. Mösyö Citroen, dişli takımı üretmek amacıyla kurduğu şirketin bir gün dünyanın dört bir yanındaki yolları aşan otomobilleri üreten bir marka olacağını tahmin etmemişti. Markanın dünyaya “Merhaba” dediği ilk model ise 1919’da çıkan Type A oldu.
Ferrari
Zenginliğin timsali, paranın gücü, ayrıcalığın göstergesi… Nasıl tanımlarsanız tanımlayın ama şurası bir gerçek ki Ferrari, sahip olunsun ya da olunmasın bir yaşam biçimi ve bir hayat görüşü. Hız tutkunu Enzo Ferrari’nin fırtınalı yaşamının en büyük sonucu olan markanın ilk modeline 125 S adı verilmişti.
Fiat
Orta direk Türk toplumunu düşündüğümüzde, performanstan çok fiyatı daha fazla önemseyen ülkemizde en popüler otomobil markalarından biri olan Fiat, kurduğu ortaklıklar ve yan şirketleriyle birlikte ele alındığında günümüzde İtalya’nın en büyük, dünyanın ise sayılı araba üreticilerinden biri durumunda. Torino merkezli firmadan Fiat markası altında çıkan ilk model, 1899 yılında yollara düşen Fiat 4 HP olmuştu.
Ford
Yaratıcı Türk sürücü profilinin “Alırsın Ford, olursun lord.” diyerek bir başka sempati duyduğu Ford markasını unutmak olmaz. Henry Ford’un Michigan’da, 12 ortağıyla birlikte sadece 28 bin dolarlık sermayeyle 1903 yılında kurduğu şirket, özellikle üretim kapasitesiyle hızla büyüdü ve günümüze kadar geldi. Ford’un küresel bir marka olma başarısına varan merdivendeki ilk basamak ise Model A oldu. Henry Ford, 1928 yılında ürettiği bu arabayla, Karl Benz’in ürettiği ilk benzinli otomobilden sonra, orta sınıfın alım gücüne uygun yeni bir otomobil elde etmeyi amaçlamıştı.
Honda
Söylendiği gibi gerçekten de “Hayat onda” mı bilinmez ama Honda marka otomobiller, Japon mühendisliğinin dünya vitrini sayılıyor. İki atom bombasıyla yerle bir olmuş ülkesinde savaş sonrasındaki ekonomik bunalım dönemine rağmen, girişimcilik ruhuna güvenerek 1948’de Honda’yı kuran Soichiro Honda’nın şirketi, motosikletten sonra 1964’te seri otomobil üretimine de başladı. İlk model olma şerefine nail olan ise T500 adlı modeldi.
Hyundai
Uzakdoğu’dan bahsetmişken Güney Kore’yi ve onun Samsung ile birlikte en büyük küresel şirketlerinden biri olan Hyundai’yi de atlamayalım. Bugün otomobilin yanı sıra lojistik, iklimlendirme, motosiklet vb. pek çok farklı alanda faaliyet gösteren şirket, 1967 yılında Güney Kore’nin Ulsan kentinde kuruldu. Otomobil üretimine Hyundai Motors (HMC) adıyla başlayan şirketin yolculuğu, İngiltere’den getirdiği Ford Cortina model araçların montajıyla başladı. Tasarımda İtalyan, kullanılan teknolojide Japon şirketlerinden destek alınsa da Hyundai markalı ilk model 1975’te ortaya çıkan Pony oldu.
Volkswagen
Nazi Almanyası korku imparatorluğunun başındaki ırkçı diktatör Adolf Hitler’in, her Alman ailenin otomobil alabilmesi hayalini gerçekleştirmek için orta ve alt sınıf Alman halkına hitap edecek bir üretici gerekiyordu. Sonunda Porsche firması (evet şu bildiğimiz Porsche) bu görevi, hem kullanışlı hem de ekonomik bir otomobil üretme amacıyla üstlendi. 1938 yılında son hâline kavuşan “beetle” (böcek) modeli, bizde ise “kaplumbağa” lakabıyla oldukça popüler oldu. Volkswagen bugün, bünyesindeki Audi, Bentley, Bugatti, Lamborghini, Seat, Skoda ve daha pek çok farklı segmente yönelik araç üreten markalar sayesinde dünyanın en büyük otomotiv gruplarından biri olsa da popülerliğini hâlâ koruyan bu modelin tutkunlarının kurduğu kulüpler bile var.
İtalya-Kore Ortak Yapımı: FILA’nın Marka Hikayesi
Her markanın kendini özgü bir geçmişi var. Bu hafta geçmişi adidas ve Nike’tan da eski olan ve 1911 yılında İtalya‘da Fila kardeşler tarafından kurulan FILA’nın hikayesini aktaracağım. FILA, markanın kuruluş […]
0 
Reader Interactions
Bir cevap yazın
Moda “Ayağa” Düştü: Balenciaga’nın Hikayesi
Yazının görselini gördüğünüzde ve biraz da ayakkabılara meraklıysanız, bu marka size yabancı gelmeyecektir. Pasajlarda, sıradan mağazalarda "makul" fiyatlardan satılan ve malesef orjinal olmayan Balenciaga ayakkabılarının aslında çok daha farklı bir marka geçmişi var. İsterseniz bu hikayeye birlikte bakalım.
Markanın sahibi ve kurucusu Cristobal Balenciaga 1895 yılında doğdu. 12 yaşından itibaren tekstil atölyelerinde çalışmaya başlayan Balenciaga, geleceğini şekillendirecek mesleği o dönemde belirlemiş görünüyor. Öğrendiği dikim tekniklerini ve tasarım becerilerini 1937 yılında kendi açtığı atölyesinde sürdüren Balenciaga; Coco Chanel, Christian Dior ve Hubert de Givenchy tarafından "moda titanı" olarak tanımlanıyor.
Kırmızı ve siyah renklerin kontrast özelliklerini tasarımlarında sıklıkla kullanan Balenciaga, feminen çizgilere önem verirken tasarımlarını tercih edenlerin kıyafetlerin içinde rahat etmesini ön planda tutuyordu.
Moda ve estetik kavramına yeni bir bakış açısı getiren Balenciaga, 1950'li yıllara gelindiğinde sıra dışı ve özgün tasarımlarla özdeşleşen bir modacı haline geldi.
1960'lı yıllara gelindiğinde Balenciaga tasarımları, dönemin tüketim kültüründen büyük ölçüde etkilendi. Hippi akımı, rock'n'roll kültürünün oluşumu ve özgürlük temasının etkili olduğu bu dönemde bireysel tasarım ve satış yerini kitle üretimi ve satışına bırakıyordu. Balenciaga tasarımları da kişisel olmaktan çıkarak standartlaştırılmış ölçülerde üretilmeye başlandı. Yazının bu kısmı eleştirel ve olumsuz gibi görünse de aslında Balenciaga'nın daha çok tüketiciye ulaşmasının önünü açan bir etmen olarak değerlendirilmeli.
Hızlıca günümüze gelmek istiyorum. Özellikle 1990'lardan başlayarak dünyada başlayan ve ülkemizde de gözlemleyebileceğimiz bir tüketim kültürü paradigması meydana geldi. Bu değişim hem tercih ettiğimiz ürünlerin özelliklerinde hem de mağaza ve online satın alma kanallarında kendini gösterdi. Ayakkabı tercihi ve ayakkabı satın alma niyeti de bu değişimden payına düşeni aldı. Balenciaga da 246 milyar dolarlık bu pazara kayıtsız kalmadı. 2017 yılında çıkardıkları "Triple S" model sneaker büyük ses getirdi.
Oldukça sıra dışı olan tasarımı güzel/çirkin tasarım tartışmalarına sebep olurken, ayakkabının ağırlığı da oldukça eleştirildi. Buna bir de 800$'dan (yaklaşık 5000 TL) başlayan fiyat etiketi de eklenince ayakkabı istediği tartışma ortamını kendisi için yaratmış oldu. "High fashion" markası olan Balenciaga'nın sneaker tasarımı beklediği ilgiyi görmüş görünüyor.
Balenciaga'nın sneaker tasarımının ülkemize yansıması ağırlıklı olarak "çakma" ürün sektöründen nasibini aldı. 100 TL'ye satılan ayakkabıları çoğu esnafta görebiliyoruz. Bu ürünler üzerine çekilmiş youtube videolarına da rastlayabiliyoruz. Çoğu eleştirel olan bu videolar, hem ayakkabıya yönelik eleştiriler hem de tüketicisine yönelik tavsiyeler içeriyor.
Ünlü bir tasarımcı olan Balenciaga'nın, kıyafet tasarımıyla başlayan hikayesi sneaker kültürüne de yansıyarak markanın ürün karmasında genişleme sağladı. Ben de bu süreci size kısaca anlatmaya çalıştım.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.
Bayer, Eroini Morfine Alternatif Olarak Dünyaya Pazarladı
Günümüzde kullandığımız birçok ilacın üreticisi olan Bayer AG, eroinin dünya çapında ticarileştirilmesine öncülük etti ve eroini bağımlılık yapmayan, morfin ve kodeine tıbbi bir alternatif olarak pazarladı. Hatta 1898 yılında eroin, […]
0
Adidas ve Puma, Kardeşler Arasındaki Husumet Nedeniyle Ortaya Çıktı
- Nazi Partisi üyesi olan Alman kardeşler Adolf ve Rudolf Dassler'in kurdukları spor ayakkabı şirketi, İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi askerleri için botların yanı sıra, Panzerschreck bazukaları üretti.
- Alman Dassler kardeşlerin arasındaki büyük düşmanlık, Adidas ve Puma markalarının ortaya çıkmasına vesile oldu.
- İlgili Yazı: Hugo Boss, Bir Nazi Destekçisiydi
Dünyanın en ünlü spor giyim markalarından ikisi olan Adidas ve Puma, Alman Dassler kardeşlerin arasındaki husumet nedeniyle ortaya çıktı. Alman kardeşler Adolf ve Rudolf Dassler, 1920'li yıllarda Almanya'nın Herzogenaurach kentinde ayakkabı üretimine başladılar. Almanya'nın Bavyera eyaletinde yer alan ve Dassler kardeşlerin memleketi olan Herzogenaurach şehrinde, o zamanlar 100'den fazla bireysel ayakkabı üreticisi bulunuyordu ve bu nedenle ayakkabı üretimi için sıcak bir noktaydı. [caption id="attachment_81328" align="alignright" width="300"]
ABD'li Siyahi Atlet Jesse Owens[/caption]
1936 Olimpiyatları, İkinci Dünya Savaşı'nın hemen öncesinde Almanya'nın başkenti Berlin'de düzenlenmişti. Dassler kardeşler de Nazi Partisi üyesi olmalarına rağmen -zira Naziler saf ırkın üstünlüğüne inanıyordu ve dolayısıyla siyahi karşıtıydılar-, bunu fırsat olarak görüp ABD'li olimpiyat atleti Jesse Owens'ı, Adolf'un özel olarak tasarladığı ayakkabıları giymeye ikna etmek için olimpiyat köyüne gizlice girdiler. Bu teklifi kabul eden siyahi atlet Jesse Owens, o ayakkabılarla ABD takımına dört altın madalya getirdi ve bu olaydan sonra şirketin işleri hızlı bir şekilde iyiye gitmeye başladı. Ancak şirketin ayakkabı satışları arttıkça iki kardeş arasındaki gerilim de arttı ve İkinci Dünya Savaşı sırasında, iki kardeşin arasındaki bağlar kopma noktasına geldi.
İki kardeş arasındaki bu düşmanlığın nasıl başladığı kesin olarak bilinmese de, bir yanlış anlaşılmanın buna neden olduğu iddia edilmiştir. İddialara göre, İkinci Dünya Savaşı sırasında müttefik uçaklarının gerçekleştirdiği bir bombalı saldırının ardından Adolf ve eşi, halihazırda Rudolf ve ailesinin bulunduğu bir bomba sığınağına sakladılar. Bu sırada Adolf, "Pis alçaklar tekrar geri döndüler." şeklinde bir ifade kullandı. Adolf bu ifadesinde, bombalamayı gerçekleştiren müttefik kuvvetlerine atıfta bulunmuştu; ancak Rudolf, bu yorumun kendi ailesi için yapıldığını düşündü.
Aralık 1943'te savaşın büyümesiyle birlikte, Hitler sivil işletme operasyonlarını askeri üretime dönüştürdü. Dassler kardeşler artık fabrikalarında spor ayakkabı üretmek yerine, Nazi askerleri için botlar ve Panzerschreck bazukaları üretiyorlardı. Daha sonrasında her iki kardeş de orduda göreve çağrıldı. Rudolf savaşın sonuna kadar görev yaparken Adi ise sadece bir yıl boyunca orduya hizmet etti.
[caption id="attachment_81327" align="aligncenter" width="634"]
Dassler Kardeşlerin Almanya'nın Herzogenaurach Kentinde Bulunan Ayakkabı Fabrikası[/caption]
Rudolf kendini bir Amerikan toplama kampında bulduğunda, Amerikalılar için beyzbol ve basketbol ayakkabıları yapmakla meşgul olan erkek kardeşi tarafından ihbar edildiğini düşündü. İşte bu olay, iki kardeşin arasında ömür boyu sürecek bir düşmanlığın tam anlamıyla başlamasına neden oldu. Savaşın sona ermesiyle birlikte, kardeşler şirketi böldüler ve kendi markalarıyla yola devam ettiler. Kendine "Adi" olarak seslenilmesini tercih eden Adolf, oluşturduğu markayı isminin ve soy isminin bir tür birleşimi olan Adidas olarak isimlendirdi. Rudolf da benzer bir şey deneyerek kendi markasını "Ruda" olarak isimlendirse de, daha sonra markanın ismini Puma olarak değiştirdi.
Bu olaydan sonra iki kardeşin ölene kadar bir daha hiç konuşmadıkları ve onların bu düşmanlığının, Herzogenaurach şehrini bile ikiye böldüğü söyleniyor. Öyle ki, iki markanın fabrikaları bile şehirdeki nehrin karşıt kıyılarında yer alıyordu. İki şirket, Eylül 2009'a kadar bu düşmanlığı bir kenara bırakıp dostça bir futbol maçında karşı karşıya gelmedi.
22 Yaşındaki İki Genç, 1,5 Yılda Nasıl Milyar Dolarlık Bir Şirket Kurdu?
22 yaşındaki Brezilyalı iki genç girişimci Henrique Dubugras ve Pedro Franceschi’nin sahibi olduğu Brex isimli ödeme şirketi, yaklaşık olarak 1,5 yılda 1,1 milyar dolarlık piyasa değerine ulaştı. Henrique Dubugras, ilk […]
0
Coca-Cola, Nasıl Bir Tatil Markasına Dönüştü?
- Coca-Cola, özellikle 1931 ve 1964 yılları arasında tatillere özel olarak yaptığı reklam kampanyaları sayesinde kendisini bir tatil markası olarak konumlandırdı.
- Marka yayımladığı tatil reklamlarının odağını Noel Baba olarak belirledi. Bunun yanı sıra Büyük Buhran ve 2. Dünya Savaşı gibi dönemin önemli olayları, dönemin popüler oyuncakları ve çocuklar da reklamlara dahil edildi.
- İlgili Yazı: Coca-Cola, Bir Zamanlar Kokain İçeriyordu
Birçok kişi için tatil ruhu denince akla ilk gelen markalardan biri Coca-Cola. Tabii ki, bunun son derece makul bir sebebi var. İçecek üreticisi, 1931 yılından beri markalandırma konusunda tatillere özel olarak sıkı bir çalışma yürütüyor. 1931 yılından sonraki yaklaşık olarak 10 yıllık bir süre boyunca tatil dergisi reklamları, Coca-Cola'nın tipik bir tatil markası haline gelmek için tanıdık hikayeleri, popüler kültürü ve güncel olayları nasıl kullandığını gözler önüne seriyor.
Brandisty'nin paylaştığı yazıya göre, Coca-Cola şirketi, ilk tatil dergisi reklamı işini D'Arcy Reklam Ajansı'na pasladı. Bu reklam projesinin başındaki isim olan Archie Lee, bu reklam kampanyasının odağına Noel Baba'yı koymayı tercih etti. Bunun üzerine Haddon Sundblom isimli illüstratör, Coca-Cola reklamında kullanılacak olan Noel Baba'yı gerçeğe dönüştürmek için Clement Clark Moore'un 1822 yılında yazdığı "Aziz Nicholas'tan Bir Ziyaret" isimli şiiri kullandı. Ve Haddon Sundblom 1964 yılına kadar Coca-Cola için Noel Baba içerikli tatil reklamları tasarladı. Hatta bu reklamların sonlarına doğru, reklamlarda kullanılacak olan Noel Baba modeli olarak kendisini bile kullandı. Bu durum Coca-Cola'nın bir tatil ürünü olarak konumlandırılmasını sağladı.
Popüler Kültüre ve Güncel Olaylara Yapılan Göndermeler
Coca-Cola başlangıçta sadece asitli içecek makinelerinden tüketiliyordu, ancak 1928 yılında şişelerden içilmeye başlanması ile birlikte, ürün evlere girmeye başladı. 1937 yılı itibarıyla Coca-Cola şişelerinin popülerliği gerçekten arttı ve bu nedenle doğal olarak tatil reklam kampanyası, buzdolabının önünde şişeden Coca-Cola içen o tanıdık Noel Baba'yı içeriyordu. Tatil reklamlarından birkaçı ise Noel Baba'nın yanı sıra, çocuklara hitap eden dönemin popüler oyuncakları da barındırıyordu. Popüler tatil oyuncakları ve Noel Baba'nın tanıdık görüntüsü, Coca-Cola'nın tatil ürünü ve markası olarak yerini sağlamlaştırdı.
Bununla birlikte Coca-Cola yayımladığı reklamlarda güncel olaylara değinmeyi de ihmal etmedi. Amerikanlar 1929 yılında yaşanan Büyük Buhran'ın yaralarını sarmaya çalışırken Coca-Cola, 1938 yılında yayımladığı tatil reklamıyla, yanında küçük bir kız çocuğuyla Coca-Cola'nın keyfini çıkartan Noel Baba portresiyle insanlara hazzı yaşamalarını hatırlattı.
1943 yılında, Amerikanlar 2. Dünya Savaşı'na hazırlanırken ise savaş çabalarını desteklemek için bir elinde Coca-Cola diğer elinde ise omzuna yüklediği, oyuncaklar ve savaş bağları ile dolu olan bir çuval bulunan Noel Baba'nın yer aldığı bir reklam paylaştı. Amerikan askerleri 2. Dünya Savaşı'ndan vatanlarına geri dönerlerken bile, Coca-Cola yaptığı reklamlarla bu durumu avantajına çevirmeye çalıştı. Öyle ki, markanın 1945 yılında yayımladığı tatil odaklı reklamında, evine döndüğünde bir not ve onun yanında duran Coca-Cola şişesi ile karşılaşan Noel Baba yer alıyordu.
1931 ve 1964 yılları arasında, The Coca-Cola Company ve D'Arcy Reklam Ajansı, reklamları klasik tutmayı ve bu reklamlarda zaman zaman çocuklar ve oyuncaklar, genel olarak ise Noel Baba ile birlikte ürünlerine odaklanmayı tercih etti. Noel Baba'nın tanıdık hikayesi, asitli içecek makinelerinden şişelere olan popüler kültür değişimi, Büyük Buhran ve 2. Dünya Savaşı gibi o dönem gerçekleşen önemli olayların ve dönemin popüler oyuncaklarının reklamlara dahil edilmesi gibi etkenlerin hepsi Coca-Cola'nın bir tatil markası olmasına yardımcı oldu.
Restoran Zincirinin Kurduğu Hava Yolu Şirketi, Neden 3 Yılda İflas Etti?
Turuncu şort ve askılı bluz giyen kendine özgü çekici garsonlarıyla meşhur olan restoran zinciri Hooters, 2003 yılında “Hooters Air” isminde bir hava yolu şirketi kurdu. ABD’nin 15 farklı noktasına uçuşlar […]
0