Dünya Kupası’na Ev Sahipliği Yapmak, Ekonomik Açıdan Mantıklı mı?

• Birçok ülke, her dört senede bir gerçekleştirilen Dünya Kupası'nın kendi ülkesinde düzenlenebilmesi için çaba sarf ediyor ve turnuva kendilerine verildiği takdirde, milyar dolarlık yatırımlar yapıyor.
• Ancak ekonomistler, Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmanın, yatırıma değmeyeceği yönünde genel bir fikir birliğine sahipler.
• Dünya Kupası hazırlıkları için yaklaşık olarak 11 ila 14 milyar dolar arasında bir harcama yapan Brezilya'nın en pahalı Dünya Kupası stadyumu artık bir otopark.
• 2008 Pekin ve 2012 Londra Olimpiyatları'nın gerçekleştiği yıllarda, ülkelerin yıllık ziyaretçi sayılarında bir düşüş yaşandı.
• İlgili Yazı: Ekonomi ve Taraftar Ekseninde 2018 Dünya Kupası

---

2018 Dünya Kupası, geçtiğimiz perşembe günü Rusya ile Suudi Arabistan arasında oynanan açılış maçıyla başladı. Her dört senede bir gerçekleştirilen ve bu sene Rusya'nın ev sahipliği yaptığı dünyanın en büyük futbol organizasyonunu gerçekleştirecek olan ülke ya da ülkeler, yapılan başvurular doğrultusunda FIFA (Uluslararası Futbol Federasyonlar Birliği) tarafından belirleniyor. Turnuvayı düzenlemek için FIFA'ya başvuruda bulunan ülkeler, ulaşım, konaklama ve stadyumlar başta olmak üzere belirli alanlara yapılacak yatırımlar konusunda FIFA'ya teminat veriyorlar ve yatırım harcamaları genel olarak milyar dolarları buluyor. Bir örnek vermek gerekirse, bu sene Dünya Kupası'na ev sahipliği yapan Rusya, turnuva için 14,2 milyar dolar tutarında bir harcama yaptı. Peki, Dünya Kupası için bu kadar yüksek meblağlarda yatırım yapan ülkeler bunun karşılığını alabiliyorlar mı? World Economic Forum'un internet sitesinde paylaşılan yazıya göre, genel olarak ekonomistler, Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmanın, yatırıma değmeyeceği yönünde ortak bir görüşe sahipler ve pek çok kanıt, onların bu konuda haklı olduklarına işaret ediyor. 2023 yılı itibarıyla Dünya Kupası'nın toplam ekonomik etkisinin 30,8 milyar dolara ulaşabileceği tahmin ediliyor. Dünya Kupası ya da benzeri büyük bir spor etkinliğine ev sahipliği yapmak; turist çekmesi, önemli altyapı projelerinin başlamasını sağlamasını ve de ülkeleri ve şehirleri iş yapmak için iyi yerler olarak göstermesi sayesinde bir ülkenin ekonomisini canlandırabilir. Ancak bir Dünya Kupası düzenlemenin maliyeti, onun meydana getirdiği ekonomik faydalardan daha ağır basıyor gibi görünüyor.

Turnuva İçin Yapılan Yatırımların Geri Dönüşü Yeterli Değil

Maalesef ki, bir spor altyapısı meydana getirmek ve onu sürdürmek pahalı bir iştir. Turnuva için inşa edilen spor tesislerinin birçoğu, genel olarak bakım masraflarının karşılanabileceği kadar yeterli sıklıkta kullanılmaz. Büyük spor etkinlikleri düzenlemenin, yatırıma değmediğini düşünen ekonomistlerden biri de Andrew Zimbalist ve kendisi buna yönelik olarak sunduğu argümanında, turnuvalar sona erdiğinde, ev sahibi şehirlerde zorlukla kullanılan değerli ama işe yaramayan mülkleri sıralıyor. [caption id="attachment_78254" align="aligncenter" width="1200"] 2014 Dünya Kupası maçlarına ev sahipliği yapan ve 550 milyon dolara inşa edilen Brezilya'daki Estadio Nacional Stadyumu, Dünya Kupası'nın ardından otobüsler için park alanı olarak kullanıldı.[/caption] Bununla ilgili en çarpıcı örneklerden biri ise 2014 Dünya Kupası'na ev sahipliği yapan Brezilya'da bulunuyor. Dünya Kupası hazırlıkları için yaklaşık olarak 11 ila 14 milyar dolar arasında bir harcama yapan Brezilya'nın en pahalı Dünya Kupası stadyumu artık bir otopark. Brezilya Ulusal Denetçiler Mahkemesi, Dünya Kupası'na yapılan kamu harcamalarının, tüm ülkenin sosyal yardım ücretlerini iki kez karşılamaya yeteceği sonucuna vardı. Turnuvanın ülkede, 3 ila 13 milyar dolar arasında bir ekonomik etki yaratmasının beklendiği göz önünde tutulursa, vergi mükelleflerinin yatırımlarının karşılığında makul bir getiri elde ettiklerini söylemek zor.

Büyük Spor Etkinlikleri, Ülkenin Turizm Şablonunu Değiştiriyor

Büyük spor etkinlikleri kesinlikle binlerce spor taraftarının ilgisini çekse de, bu tarz organizasyonlar, yerleşik turist akışlarını bozabiliyor ve trafiği popüler yerlerden ve cazibe merkezlerinden uzaklaştırabiliyorlar. 2008 Pekin ve 2012 Londra Olimpiyatları'nın gerçekleştiği yıllarda, ülkelerin yıllık ziyaretçi sayılarında bir düşüş yaşandı. Bununla birlikte 2012 yılında, Londra'da yer alan ve İngiltere'nin en popüler müzesi olan British Museum, oyunların düzenlendiği ayda %22 daha az ziyaretçi ağırladı. Olimpiyat Oyunları'nın ardından İngiliz hükümeti bu konu hakkında yaptığı değerlendirmede, “aşırı kalabalık, aksaklık ve fiyat artışları nedeniyle caydırılmış olan düzenli ziyaretçilerin önemli ölçüde yer değiştirdiği” sonucuna vardı. [caption id="attachment_78255" align="aligncenter" width="880"] Londra'da Yer Alan British Museum[/caption] Bu durumla ilgili bir başka dikkat çeken örnek ise 2010 yılında Güney Afrika'da yaşandı. Güney Afrika'da düzenlenen 2010 Dünya Kupası'ndan önce, turnuva için ülkeye yaklaşık olarak 450 bin turistin geleceği tahmin ediliyordu. Sonuç olarak bu miktarın sadece üçte ikisi oranında bir ziyaretçi ülkeye giriş yaptı. Beklenenden düşük bir ziyaretçi sayısı olmasına karşın, ziyaretçi harcamaları neredeyse dörtte bir oranında arttı; ancak bu, Güney Afrika hükümeti için 13 bin dolara kadar olan bir edinim maliyetine neden oldu.

Yerel Organizatörler, Gelirlerden Düşük Bir Pay Alıyor

Bu tarz büyük spor etkinliklerini düzenleyen kurumlar için ticari satışlar, sponsorluklar ve lisans sözleşmeleri gibi birden çok gelir akışı var. Ancak açık ara farkla, en büyük gelir televizyon haklarından elde ediliyor. Buna karşılık büyük spor etkinliklerinin ardındaki yönetim organları, bu gelirlerden en yüksek payı alıyor ve bu durum da en verimli yerel organizatörlerin bile para kazanmasını zorlaştırıyor. Haftalık haber, iş dünyası ve ekonomi dergisi olan The Economist, Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin, oyunlardan elde edilen televizyon gelirlerinin %70'inden fazlasını aldığını işaret ediyor. Dünya futbolunun yönetim organı olan FIFA, 2014 Dünya Kupası'ndan yaklaşık olarak 5 milyar dolar gelir elde etti ve bu gelirin yaklaşık olarak yarısı televizyon haklarından geldi. Buna karşın FIFA, turnuvanın hazırlık masraflarına hiçbir katkı sağlamadı.

Paylaşım Ekonomisi Kendine Yeni Sektörler Arıyor

• Dünyanın en popüler medya sahibi Facebook, içerik oluşturmuyor. En değerli perakendecilerden biri olan Alibaba stok bulundurmuyor. Paylaşım ekonomisi oyuncularından biri olan  dünyanın en büyük konaklama sağlayıcısı  Airbnb gayrimenkul sahibi değil.
• Paylaşım ekonomisi için birçok örtüşen tanım var: Burada, insanlara yetersiz varlıklarını doğrudan başkalarıyla paylaşmaya teşvik eden sosyoekonomik bir ekosistemden bahsedeceğiz.
• Paylaşım Ekonomisi 2022'ye gelindiğinde, daha fazla paylaşım platformu yeni bir inovasyonla pazarı çoğalmaya, büyütmeye ve segmentlere ayırmaya devam edecek.
• İlgili Yazı:Airbnb’nin Her Yıl 1 Milyar Konuk Hedefine Ulaşmak İçin Yapacağı 6 Yenilik

---

Paylaşım Ekonomisi Nedir?

Kısaca işbirliği ya da paylaşım ekonomisini tanımlayacak olursak; insanlara yetersiz varlıklarını doğrudan başkalarıyla paylaşmaya teşvik eden sosyoekonomik bir ekosistem. Fakat bugün bu ekosistem teknolojik yenilikler sayesinde hatta yeni teknoloji, paylaşmanın yeni yollarını yarattığı sürece ,paylaşım ekonomisi içinde kendine alan yaratanların daha da güçleneceğini veriler de doğruluyor.

Paylaşım Ekonomisine Giden 4 Aşama

Burada ilk adımda bilgiyi paylaşmak için başlayan bir süreç, özellikle son adımda eşyalara, varlıklara erişmek ve varlıkları paylaşmak sürecine doğru evrilmiş durumda.

Paylaşım Ekonomisinde Dikkat Çeken Sektörler

Paylaşım ekonomisi pazarında özellikle beş sektör (konaklama, ulaşım, mal alım veya satımı, talep üzerine profesyonel hizmetler ve malların paylaşımı veya kiralanması) dikkat çekiyor. Konaklama da;  Wework, Airnbnb, Housetrip gibi şirketler yer alırken, ulaşım da; Uber, Get Taxi, Ola, Zimride ön plana çıkıyor. Mal alım ve ya satımında ; Ebay, Etsy, Getaround, talep üzerine profesyonel hizmetler sektöründe; Zeel, Zaarly, Task Rabbit , malların paylaşımı ve ya kiralanmasında Dogvacay, JustPark , GoShare sektörün önemli oyuncularındandır.

Paylaşım Ekonomisi Hızla Büyüyor

Paylaşım ekonomisinin büyümesi hızlanıyor, ve  birçok sektöre birçok şekilde etki ediyor. Geçen yılki EC Eurobarometer'a göre, paylaşım ekonomisine olan aşinalık hızla artıyor ve tüm Avrupalıların yarısından fazlası bunu biliyor ve altıda bir bunu kullanıyor. Bu aşinalık ve kullanım oranı her geçen gün artıyor. Kategoriye göre kullanım, sadece kullanılan mallar, ulaşım ve konaklama Avrupa'nın% 20'sinin ötesine geçtiği için büyük ölçüde paylaşım ekonomisine katkı sağlıyor. Bununla birlikte, para kazanma isteğiyle hareket eden, aynı zamanda çevreye iyi davranmak ve topluluklar inşa etmek için paylaşım ekonomisine katılma niyeti işletmeler tarafından artıyor.

Ulaşım ve Konaklama 2020'de 500 Milyar Dolara Yakın Pazar Fırsatı Vaad Ediyor

Ulaşım Pazarı

Kaynak: Phocuswright, company reports, UBS estimates

Konaklama Pazarı

Kaynak: Phocuswright, company reports, UBS estimates

Paylaşım Ekonomisinin Aradığı Yeni Sektörler

2022'ye gelindiğinde, daha fazla paylaşım platformu yeni bir inovasyonla pazarı çoğalmaya, büyütmeye ve segmentlere ayırmaya devam edecektir. Kazananlar, hizmet tekliflerini baskınlaştırmak, pekiştirmek ve genişletmek için yeni görevler yaratmaya, dolayısıyla da yeni girişimler yaratmaya başlayacaklar. Bunun bir parçası olarak, kitle pazarına nüfuz edecek olan paylaşım ekonomisi, geleneksel pazar eşdeğerine eşit olarak büyüyen büyük paylaşım platformları ile daha fazla güç kazanacak. Ayrıca sigorta, kamu hizmetleri, sağlık ve sosyal bakım gibi yeni sektörlere de yayılacak.

Apple’ın CEO’su Tim Cook’tan Açıklama: Türkiye Pazarında Sıkıntı Var

Apple'ın CEO'su Tim Cook Türkiye ve Rusya gibi pazarlarda sıkıntılar olduğunu söyledi. Cook, firmanın yıl sonu satış hedefini tutturamayacağını ifade etti. Tim Cook "gelişmekte olan ülkelerdeki ekonomik sıkıntılardan dolayı hedefin tutmasını beklemediğini" ifade etti. Reuters'in haberine göre Aralık ayıyla biten mali son çeyrekte Apple'ın 91 milyar dolar gelir elde etmesi bekleniyor. Cook yatırımcılara yaptığı açıklamada sorunlu pazarların "Türkiye, Hindistan, Rusya ve Brezilya" olduğunu belirtti.

Dolar Artışı ile Ürünlere Zam Gelmişti

Apple Türkiye'de art arda yaptığı zamlar ile gündem olmuştu. 7 TL'den dönen dolar/TL kurunun ardından kurun 5.50 civarında seyretmesiyle birlikte Apple ürünlerinde indirim de yaptı. Fakat bu indirime rağmen iPhone fiyatları hala eski seviyesinin üzerinde.

Ürünlerin güncel fiyatları ise şöyle:

• iPhone 8 (64 GB): (Eski fiyat) 6499 TL (Yeni fiyat) 5799 TL
• iPhone 8 (256 GB): (Eski fiyat) 7999 TL (Yeni fiyat) 7099 TL
• iPhone 8 Plus (64 GB): (Eski fiyat) 7499 TL (Yeni fiyat) 6699 TL
• iPhone 8 Plus (256 GB): (Eski fiyat) 8999 TL (Yeni fiyat) 7999 TL
• iPhone 7 (32 GB): (Eski fiyat) 4999 TL (Yeni fiyat) 4499 TL
• iPhone 7 (128 GB): (Eski fiyat) 5999 TL (Yeni fiyat) 5399 TL
• iPhone 7 Plus (64 GB): (Eski fiyat) 6299 TL (Yeni fiyat) 5699 TL
• iPhone 7 Plus (128 GB): (Eski fiyat) 6999 TL (Yeni fiyat) 6599 TL
• Yeni iPad 9.7 32 GB: (Eski fiyat) 2799 TL (Yeni fiyat) 2499 TL
• iPad Pro 10.5 64 GB: (Eski fiyat) 5399 TL (Yeni fiyat) 4799 TL
• Apple Watch Series 3: (Eski fiyat) 2499 TL (Yeni fiyat) 2149 TL
• Apple Watch Series 4: (Eski fiyat) 3499 TL (Yeni fiyat) 3099 TL
• Apple TV 4K: (Eski fiyat) 1799 TL (Yeni fiyat) 1579 TL
• Airpods : (Eski fiyat) 1349 TL (Yeni fiyat) 1199 TL
• Lightning konnektörlü Earpods: (Eski fiyat) 249 TL (Yeni fiyat) 229 TL
• 13 inç Macbook Air: (Eski fiyat) 7999 TL (Yeni fiyat) 7199 TL
• 21.5 inç iMac: (Eski fiyat) 9399 TL (Yeni fiyat) 8399 TL
• En üst seviye iMac Pro: (Eski fiyat) 119 bin TL (Yeni fiyat) 109 bin TL