Hatırlarsanız,
geçtiğimiz sene sizlerle Black Mirror'daki sosyal skor uygulamasının bir benzerinin Çin'de hayata geçirileceğinden söz etmiştik. İşte sizlere bahsettiğimiz o uygulamanın kısmi olarak da olsa yürürlüğe girmesine çok az bir zaman kaldı. The Verge'ün yaptığı habere göre,
bu "sosyal kredi" sistemi önümüzdeki mayıs ayından itibaren kısmi olarak uygulanmaya başlanacak.
İnsanları sosyal statülere ayıracak olan bu sistemin hayata geçmesine çok az bir kalmışken uygulamanın detaylarıyla ilgili bilgiler de gün yüzüne çıktı. Ülkenin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu tarafından son olarak yapılan açıklamaya göre, sosyal kredi sisteminde düşük bir skora sahip olan Çin vatandaşları, bir yıla kadar uçak ve tren bileti almaktan men edilme tehlikesiyle karşı karşıya kalacaklar.
Bu sosyal kredi sistemi sayesinde, Çin hükümeti vatandaşlarını suçlu davranışları ve finansal olumsuzluklar gibi kriterlerin yanı sıra satın aldıklarına, yaptıklarına ve söylediklerine göre de değerlendirecek. Düşük skora sahip olan kişiler ise birtakım cezalar ve kısıtlamalarla karşılaşacaklar. Bununla birlikte mayıs ayında uygulamaya konacak olan sistem, bir beta versiyonu olarak ifade edilebilir. Çin, sistemin tam versiyonunu 2020 yılında uygulamaya koymak için çalışmalarına devam ediyor.
Çin hükümeti, daha önce de büyük miktarda borçları bulunan insanlara seyahat kısıtlamaları getirme konusuna odaklanmıştı. Yeni seyahat kısıtlamaları, halihazırda 7 milyondan fazla vatandaşa yönelik cezaları uygulamaya koyan, büyüyen sosyal mühendislik yamasının en son eklentisi olarak tanımlanıyor.
Bunların yanı sıra, bu sosyal kredi sistemiyle birlikte kimlerin mimlenebileceği konusunda geniş bir aralık var. Reuters'ın paylaştığı bilgiye göre; terörizm hakkında yanlış bilgi yayan, uçuşlarda soruna neden olan, tarihi geçmiş bilet kullanan ya da trende sigara içerken yakalanan insanların tamamı, tren ve uçak bileti alamama cezasıyla karşı karşıya kalabilir.
Sonuç olarak sistem, mevcut haliyle şeffafmış gibi görünmüyor. Kar amacı gütmeyen bir sivil toplum kuruluşu olan İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden kıdemli araştırmacı Maya Wang, bu sosyal kredi sistemiyle ilgili olarak yaptığı açıklamada, "Çin hükümeti yetkilileri, açıkça bürokratik rahatlığın, insanların haklarını önemli ölçüde kısıtlayabileceği bir gerçeklik yaratmayı ümit ediyorlar." dedi.